________________
सुघा टीका स्था० ८ सू०१३ अष्टविधलोकस्थितिनिरूपणम्
५१ टीका-' अढविहा' इत्यादि
लोकस्थितिः लोकस्य क्षेत्रलक्षणस्य स्थितिः, व्यवस्था अष्टविधा प्रज्ञप्ता, तद्यथा-आकाशप्रतिष्ठितो बातः १, वातप्रतिष्ठित उदधिःघनोदधिः २, एवम् अनेन प्रकारेण यथा षष्ठ स्थाने-षष्ठ स्थानकयत अत्राऽपि 'जीया कम्मपइडिया' इति यावत् स्थानानि विभावनीयानि । तानि हि-' उदहीपइटिया पुढयी ३, पुढवि पइडिया तसा थायरा पाणा ४, अजीवा जीवपइडिया ५, जीवा कम्मपइडिया ६" छाया-उदधिपतिष्ठिता पृथियी ३, पृथिवी प्रतिष्ठिता त्रसाः स्थायराः पाणाः ४, अजीवा जीवप्रतिष्ठिताः ५, जीवाः कर्मप्रतिष्ठिता ६ इति । एषो व्याख्या पष्ठ स्थाने गता। तथा-अजीवाः धर्मा-धर्माकाशपुद्गलास्तिकायाद्वा समयलक्षणाः, जीवसंगृहीता:-जी-प्राणिभिः संगृहीताः स्वीकृताः तद्विना तेषां व्यवहारासंभवात् ७ तया-जीवाः पाणिनः कर्मसंगृहीताः-कर्मभिः-- ज्ञानावरणादिभिः संगृहीताः बद्धाः ८ इति ।
अविहा लोगहिई " इत्यादि टीकार्थ-लोककी स्थिति आठ प्रकारकी कही गईहै-जैसे-आकाश प्रतिष्ठित वात १, वातप्रतिष्ठित उदधि २, घनोदधि इस प्रकारसे जैसे कथन छठे स्थानमें किया गया है, वैसा ही कथन यहां पर भी "जीया कम्मपइडिया" तक जान लेना चाहिये, वे स्थान इस प्रकारसे हैं-" उदही पइटिया पुढयी ३, पुढयि पइडिया तसा थायरा ४, अजीचा जीय पइडिया ५, जीवा कम्मपइटिया ६," इन पदोंकी व्याख्या ६ छठे स्थानमें की जा चुकी है, शेष दो स्थान इस प्रकारसे हैं-"अजीया जीव संगृहीताः ७, जीवाः कर्मसंगृहीताः ८ ॥ धर्मास्तिकाय, अधर्मा. स्तिकाय, आकाशास्तिकाय, पुद्गलास्तिकाय और अद्धा समय ये सब अजीव जीव संगृहीत हैं क्योंकि इनके विना उनका व्यवहार नहीं चलता है-एवं जीव प्राणी-ज्ञानावरणीय आदि कसों से बद्ध है ८.
“ अविहा लोगट्टिई' त्या
-asनी स्थितिमा प्रा२नी 5डी छ-(१) मा प्रतिष्ठित पात, (२) વાત પ્રતિષ્ઠિત ઉદધિ, (૩) ઘનોદધિ પ્રતિષ્ઠિત પૃથ્વી એજ પ્રમાણે જેવું કથન छ४ स्थानमा ४२यामा माव्यु छ, मेवु “जीवा कम्मपइडिया" मा ५ પર્યનું કથન પણ અહીં ગ્રહણ થવું જોઈએ. ત્યાં આ પ્રમાણે કથન થયું છે" उदही पइद्विया पुढवी३, पुढवि पइडिया तसा थावरा४, अजीवाजीव पइछिया५, जीवा कम्मपइडिया६, म पहनी व्याच्या ७२४१ स्थानमा मा५पामा मापी छ. भाजीनामे स्थान नीचे प्रमाणे छ-"अजीवा जीव संगृहीताः७, जीयाः कर्मसंगृहीताः८" स्तिय, मधमास्तिय, मस्तिय, पुसा. સ્તિકાય અને અદ્ધા સમય (કાળ), આ બધાં અજીવ જીવ સંગૃહીત છે,
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫