________________
७०६
स्थानाङ्गसूत्रे
-
-
-
पुद्गलाः अनन्ताः प्रज्ञप्ता इत्यारभ्य दशगुणरूक्षाः पुद्गला अनन्ताः प्रज्ञप्ताः' इत्यन्तं बोध्यमिति । अर्थस्तु-दशगुण:-एकगुणापेक्षया दशगुणाधिकः कालः कृष्णवर्णविशेषो येषां ते तथाभूताः पुद्रला अनन्ताः प्रज्ञप्ताः' इति क्रमेण विज्ञेय इति । शास्त्रादौ शास्त्रान्ते शास्त्रमध्ये च मङ्गलमाचरणीयम् इति शिष्टाचारोऽत्र शास्त्रान्ते मङ्गलार्थकानन्तशब्दोपादानेन परिरक्षित इति बोध्यम् ॥ सू० ८९॥
॥ इति दशमं स्थानं समाप्तम् ॥ ॥ इति श्री विश्वविख्यात-जगद्वल्लभ-प्रसिद्धवाचक पञ्चदश भाषाकलितललितकलापालापक प्रविशुद्धगद्यपद्यानकग्रन्थनिर्मायक वादिमानमर्दक श्री शाहू छत्रपतिकोल्हापुरराजप्रदत्त'जैनशास्त्राचार्य' पदभूषित-कोल्हापुर राजगुरुचालब्रह्मचारि-जैनचार्य-जैनधर्मदिवाकर -पूज्य श्री घासीलालबतिविरचिता श्री स्थानाङ्गसूत्रस्य सुधाख्या व्याख्या
समाप्ता॥
॥ इति दशमं स्थानं समाप्तम् ॥ प्रज्ञप्ताः " यहां तकका पाठ कहा है, एक गुणकी अपेक्षासे दश गुण अधिक काल-कृष्ण वर्ण जिनका होता है ऐसे ये पुद्गल दश गुणकोलक कहे गये हैं। ऐसे दश गुणकाल पुद्गल अनन्त कहे हैं। इसी क्रमसे दश गुण रूक्ष आदि पदोंका भी व्याख्यान करलेना चाहिये, “आदी मध्यावसाने च मङ्गलं भाषितं बुधैः” इस कथनके अनुसार शास्त्रकी आदिमें शास्त्रके अन्तमें और शास्त्रके मध्य में मंगल आचरणीय होता है, ऐसा जो शिष्टाचार है वह सूत्रकारने मङ्गलार्थवाचक अनन्त शब्दके उपादानसे परिरक्षित किया है-अर्थात् उसका निर्वाह किया है, ऐसा जानना चाहिये । सूत्र ॥८९॥ ॥ दशवां स्थान समाप्त ॥ कालकाः पुद्गलाः अनन्ता: प्रज्ञप्ताः" थी धन “दसगुणरूक्षाः पुद्गला अनन्ताः प्रज्ञप्ताः" मा सूत्रपा8 पर्यन्तना सूत्रपा8 द्वारा व्यतरी छे.
કોઈ એક પુગલમાં જેટલી કાળાશ હોય તેના કરતાં દસગણું કાળાશવાળા પુલને અહીં “દસગુણ કાલક” દસગણું કાળું કહ્યું છે. એવાં દશ ગણી કાળાશવાળાં પુદ્ગલે પણ અનંત કહ્યાં છે આ ક્રમ અનુસાર દશ ગણું રૂક્ષતા વાળાં પુદ્ગલે સુધીના પુદ્ગલેનું કથન પણ અહીં કરવું જોઈએ.
"आदौ मध्यावसाने च मङ्गल भाषितं बुधैः" मा ४थन अनुसार शासना પ્રારંભે, અને અને મધ્યભાગે મંગળ આચરણ્ય હોય છે. સૂત્રકારે મંગલાર્થક • અનન્ત” પદને પ્રયોગ કરીને આ શિષ્ટાચારનું પાલન કર્યું છે, એમ સમજવું. એ સૂત્ર ૮૯ છે કે દસમું સ્થાન સમાપ્ત છે
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
