________________
सुघा टीका स्था०८१०८ अनालोचिताप्रतिक्रान्तमायाविन आयतिगर्हणानि० ३५ नुकूलः, अमन आमा मनसोऽत्यन्तानिष्टः, तथा-हीनस्वरः-हस्वस्वरः, दीनस्वरः दीनतायुक्तस्वरवान्, अनिष्टस्वरः अनिष्टः लोकानां द्वेष्यः स्वरो यस्य स तथा, अकान्तस्वरः अकमनीयस्वरः, अपियस्वरः सर्वेषाम् अप्रियकद्वचनवान , अमनोजस्वर-मनसोऽभीतिद्वचनयान, अमनआमस्वरः मनसोऽत्यन्तानिष्टस्वरचान, अत एव अनादेयवचनपत्यायातः-अनादेये अनुपादेये वचनपत्यायाते= वचनजन्मनी यस्य स तथा-अनुपादेयवचनजन्मा च पुमान्=पुरुषो भवति । तत्रअन्ताधन्यतमकुले समुत्पन्नस्य दूरूपादिविशेषणविशिष्टस्य तस्य च याऽपि बाबा-दासीदासरूपा, आभ्यन्तरिका-पुत्रकलत्रादिरूपा परिषद् भवति, साऽपि च खलु तं पुरुषं, नो आद्रियते, नो परिजानाति, नो महार्हण आसनेन उपनिमन्त्रयति । तथा-क्वाऽपि मनुष्यसभायां किंचिद्विषयां भाषांच्याणीमपि भाषमाणस्य यदतः, यावत्पदेन प्रज्ञापयतः प्ररूपयतश्च तस्य चत्वारः पञ्च वा जनाः अनुक्ताः केनाऽप्यरिता एच अनभिमतस्य तस्य भाषणनिषेधाय अभ्युत्तिष्ठन्ति ऊर्थी भवन्ति, वदन्ति च हे आर्यपुत्र ! बहु मा भाषताम् बहु मा भाषताम् इति । अत्रापि द्विरुक्तिरत्यन्ताभियत्वमूचनायेति ॥ सू०८॥ है, अमनोज्ञ स्वर-सबके मनमें अप्रीति उत्पन्न करनेवाले वचनोंवाला होता है, अमन आम स्वर-मनको अत्यन्त अनिष्ट स्वरवाला होता है, अत एव वह अनुपादेय वचन ( आदेय वचनसे रहित होता है ) और अन्यविशेषणो वाला होता है, इस प्रकारके दुरूपादि विशेषणोंसे विशिष्ट उस अन्तादि कुलमें उत्पन्न हुए जनकी जो दासी दास रूप बाय परिषदा है, यह एवं पुत्र कलत्रादि रूप जो आभ्यन्तर परिषदा है, वह उस पुरुषका आदर आदि कुछ भी नहीं करती है यहां यावत् पदसे “प्रज्ञापयतः-प्ररूपयतः" इन पदोंका संग्रह हुआ है । आगे के पदोंका अर्थ स्पष्ट है । सू० ८॥ અનિષ્ટ લાગે એવા સ્વરવાળો હોય છે. તે કારણે તે અનુપાદેય વચનવાળે (આદેય વચનથી રહિત) હોય છે, અને એજ પ્રકારના અન્ય વિશેષણેથી પણ યુક્ત હોય છે. આ પ્રકારના દ્વરૂપાદિ વિશેષણોથી યુક્ત, અને ઉપર્યુક્ત અન્તાદિ કુળમાં ઉત્પન્ન થયેલા તે પુરુષને કોઈ પણ માણસ આદર કરત નથી. દાસદાસી રૂપ તેમની બાહ્ય પરિષદ અને પુત્રકલત્રાદિ રૂપ આભ્યન્તર પરિષદ પણ તેમને આદર કરતી આદિ કરતી નથી. અહીં “આદિ- પદ 43 " प्रज्ञापयतः प्ररूपयतः " मा पहोन। सड थयो छे, म पहाना અર્થ સ્પષ્ટ છે. સૂ. ૮
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
