________________
स्थानागसूत्रे
रस्य अनन्तम् अनुत्तर यावत् समुत्पन्नम् ८। यत्खलु श्रमणो भगवान् महावीर एकं महान्तं हरिवैडूर्य यावद् प्रतिबुद्धः, तत्खलु श्रमणस्य भगवती महावीरस्य सदेवमनुजासुरे लोके उदाराः कीर्तिवर्णशब्दश्लोकाः परिगूयन्ते-' इति खलु श्रमणो भगवान महावीर-इति खलु श्रमणो भगवान महावीरः । ९। यत्खलु श्रमणो भगवान् महावीरो मन्दरे पर्वते मन्दरचूलिकाया उपरि यावत् प्रतिबुद्धः, तत्खलु श्रमणो भगवान् महावीरः सदेवमनुजासुरायां परिषदि मध्यगतः केवलि प्रज्ञप्तं धर्मम् आख्यापयति प्रज्ञापयति यावत् उपदर्शयति १० ॥ सू० ५६॥
टीका-'जण्णं समणे भगवं' इत्यादि
यत्खलु भगवान् महावीरः प्रथमे स्वप्ने स्वपराक्रमेण क्रोधाध्मातं महान्तं धोरं तालवृक्षवद दीर्घ पिशाचं पराजितं दृष्ट्वा प्रतिबुद्धः । तेन भगवता महावीरेण मोहनीयं कर्म मूलात् उद्धातितम् उत्पाटितम्-विनाशित मिति प्रथमस्वप्नफलम् १॥ तथा भगवान् द्वितीये स्वप्ने एकं महान्तं शुक्लपक्षयुक्तं कोकिलं दृष्टा प्रतिबुद्धः। तेन भगवान् महावीरः शुक्लध्यानोपगतः=शुक्लध्यानयुक्तः सन् विहरति-शुक्लध्यानं ध्यायतीत्यर्थ इति द्वितीयम् २॥ तथा-भगवान तृतीये स्वप्ने
भगवान्ने जो ये १० महास्वप्न देखे उनका फल कैसा हुआ अब इस बातको सूत्रकार प्रदर्शित करते हैं-- ___“जन्नं समणे भगवं महावीरे एगं महं" इत्यादि ॥ सूत्र ५६ ॥ टीकार्थ-श्रमण भगवान महावीरने जो प्रथम स्वप्न में अपने द्वारा परास्त किये गये एक भयङ्कर तालवृक्षके जैसे लम्बे मोटे ताजे क्रोधी पिशाचका देखा सो उसका फल उन्होंने ऐसा प्राप्त किया कि उन्हों समस्त कर्मों के प्रधान मोहनीय कर्मको जडमूलसे विध्वंस कर दिया। द्वितीय स्वप्नमें जो उन्होंने एक पुरुष जातीय शुक्ल वर्णके पांखोवाले कोकिलको देखा सो उसका फल उन्होंने यह प्राप्त किया कि उन भगवानने शुक्ल ध्यानको
મહાવીર પ્રભુએ જે ઉપર્યુક્ત દસ મહાસ્વપ્ન દેખ્યાં, તે મહાસ્વપ્નનું ફલ હવે સૂત્રકાર પ્રકટ કરે છે
"जन्नं समणे भगवं महावीरे एग महं" त्याह-(सू. ५६) ટીકાર્યું–શ્રમણ ભગવાન મહાવીર જે પહેલા મહાસ્વપ્નમાં એક ભયંકર, મહાકાય તાડ જેવા ઊંચા અને ક્રોધી રાક્ષસને પિતાના દ્વારા પરાજિત થયેલે છે, તેનું તેમને આ પ્રકારનું ફલ મળ્યું–તેમણે સમસ્ત કર્મોમાં મુખ્ય એવાં મોહનીય કર્મને જડમૂળમાંથી ઉચછેદ (વિનાશ) કરી નાખ્યું. તેમણે બીજા મહાસ્વપ્નમાં શકુલની પાંખેવાળા નરકોયલના જે દર્શન કર્યા તેના ફલસ્વરૂપે તેમણે
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
