________________
स्थानागसूत्रे
स्तान स्वप्नान् दृष्ट्वा खलु प्रतिबुद्धः जागरितः । तद्यथा-ते स्वप्ना यथा-' एक च खलु महान्तं धोरदीप्तरूपधरम् ' इत्यादि । व्याख्या स्पष्टा । नवरम्-महान्तं =विशालं घोरदीप्तरूपधरम्-धोरम्-अतिभयङ्करं दीप्त-क्रोधाध्मातं यत् रूपं तद्धरम् । ' दित्त' इत्यस्य दृप्तेतिच्छायापक्षे दृप्तम्-दर्पयुक्तमिति । तालपिशा. चम् तालरक्षवद् दीपिशाचम् पराजित भगवता स्वपराक्रमेण परास्तं दृष्ट्वा पतिबुद्धः । इति प्रथमः स्वप्नः । १ । द्वितीयस्वप्ने शुक्लपक्षकम् शुक्लपक्ष. युक्तं पुस्कोकिलं-पुरुषजातीय कोकिलम् २॥ तृतीये चित्रविचित्रपक्षकम्-चित्रेण= चित्रकर्मणा विचित्रौ-विविघवर्णयुक्तौ पक्षौ यस्य स तथा तम् ३। चतुर्थे दामद्विकम्-मालाद्वयम् ४। पश्वमे-श्वेत गोवर्गम्-शुक्लं गोसमूहम् ५। षष्ठे महत्= विशालं पद्मसर-पद्मानि यत्र जायन्ते तत् सरः । सर्वतः समन्तातू-सर्वासु दिक्षु विदिक्षु कुसुमितं कुसुमानि-कमलरूपाणि पुष्पाणि संजातानि यत्र तत्तादृशम् ६॥ प्रहरमें इन १० महा स्वमोंको देखा और देखकर वे प्रतिबुद्ध हुए वे १० महास्वप्न इस प्रकारसे हैं, प्रथम स्वप्न में उन्होंने ऐसा देखा कि मेंने एक बहुतही विशाल मोटे-ताजे भयंकर पिशाचको परास्त कर दिया है, यह पिशाच ताड़के जैसा लम्बा-ऊंचा था, एवं क्रोधसे लाल, पीला हो रहा था अथवा अभिमानसे भरा हुआ था (१)
द्वितीय महास्वप्न में उन्होंने एक दोनों पक्ष जिसके शुक्ल वर्णः वाले हैं ऐसे पुरुषजातीय कोकिलको देखा (२) ।
तृतीय स्वप्न में भी उन्होंने एक पुरुष जातीय कोकिलको ही देखा पर इसके दोनों पंख चित्रकमसे विविध वर्णों से युक्त हो रहे थे (३) ।
चतुर्थ स्वप्न में उन्होंने दो सुन्दर मालाएँ देखी (४) पांचवे महा. स्वप्न में सफेद वर्ण संपन्न गायोंके समूहको देखा (५) छठे महास्वप्नमें મહાવીરે આ દસ મહાસ્વ જોયાં હતાં અને તે સ્વમો દેખીને તેઓ પ્રતિબદ્ધ થયા હતા –પહેલા સ્વમામાં તેમણે એક બહુ જ વિશાળ કાય, તાડના જેવો ઊંચો અને ક્રોધથી લાલપીળા થઈ રહેલે–અથવા અભિમાનથી ભરેલ-પિશાચ જો અને તેમણે તે પિશાચને પોતાના બળથી પરાસ્ત ( પરાજિત) થત જે. બીજા મહાસ્વપ્નમાં તેમણે સફેદ વર્ણની બને પાંખેવાળા નરકોયલ દે ત્રીજા સ્વપ્નમાં તેમણે એક એવા નરજાતિને કોયલને જે કે જેની અને પાંખે વિવિધ વર્ષોથી યુક્ત હતી. ચોથા મહાસ્વપ્નમાં તેમણે બે સુંદર માળાઓ દેખી. (૫) પાંચમાં મહાસ્વપ્નમાં તેમણે એક સફેદ રંગની ગાયોનું ધણ જોયું (૬) છઠા મહાસ્વપ્નમાં તેમણે દિશાઓ અને વિદિશાઓમાં વિકસિત
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
