________________
सुधा टीका स्था०१० १०५३ दशविधप्रत्याख्याननिरूपणम् छाया-सर्वमशनं सर्व, च पानकं सर्वखाधपेयविधिम् ।
परिहरति सर्वभावेन, एतद् भणितं निरवशेषम् ॥१॥ इति ॥८॥ तथा-सकेतम्-केतः केतन-चिह्नम् अङ्गुष्ठमुष्टिग्रन्थिगृहादिकं, तेन सहवर्तते यत् प्रत्याख्यानं तत् , सकेतम् । तदुक्तम्
" अंगुटमुष्टि गंठीधरसे उस्सास थिचुगजोइक्खे ।
भणियं सकेयमेयं, धीरेहिं अणतणाणीहि ॥१॥" छाया-अङ्गुष्ठमृष्टियन्थि गृहस्वेदोच्छ्वासस्तिबुक (जलबिन्दु) जोतिष्कम् ( दीप
माश्रित्य)। भणित सकेतमेतद् धीरैरनन्तज्ञानिभिः ॥१॥ इति । इदं प्रत्याख्यानमभिग्रहविषयं बोध्यम् । तथा-अद्धायाः कालस्य पौरुष्यादिरूपस्य प्रमाणमाश्रित्य यत् प्रत्याख्यानं तत् अद्धामत्याख्यानम् । तदुक्तम्
" सव्वं असणं सव्वं च पाणगं" इत्यादि ।
सर्वभाव शब्दका अर्थ है मन, वचन और काय अर्थात् निरवशेष प्रत्याख्यानमें चारों प्रकारके आहारका परित्याग मन, वचन और कायसे तथा चौविहार तपस्या करना.
संकेत प्रत्याख्यान-केत नाम चिह्नका है जो प्रत्याख्यान अंगुष्ठ, मुष्टि, ग्रन्थि एवं गृहादि रूप चिह्नसे सहित होता है, वह संकेत प्रत्या. ख्यान है कहा भी है-" अंगुट्ठमुहिगंठीधर" इत्यादि। __ स्वेद नाम पसीनाका है स्तिबु नाम जल बिन्दुका है । तथा ज्योति. कसे यहांदीपकी रोशनी लीहै। यह प्रत्याख्यान अभिग्रह विषयक होताहै। ____अद्धा प्रत्पारूपान-पौरुषी आदिरूप कालको आश्रित करके जो प्रत्याख्यान होता है वह अद्धा प्रत्याख्यान है कहा भी है
આ ગાથામાં વપરાયેલા “સર્વભાવ” પદ દ્વારા એ સૂચિત થાય છે કે નિરવશેષ પ્રત્યાખ્યાનમાં ચારે પ્રકારના આહારને મન વચન અને કાયાથી પરિ. ત્યાગ કરવો પડે છે તથા ચૌવિહાર તપસ્યા કરવી પડે છે.
सत प्रत्याभ्यान-त' सटी" यिह " २ प्रत्याभ्यान गु४, भुट, ગ્રન્જિ, ગૃહ આદિ રૂપ ચિહ્નથી યુક્ત હોય છે તે પ્રત્યાખ્યાનનું નામ सत प्रत्याभ्यान छे. युं ५५ छ ?-" अंगुठ्ठ मुहि गठी घर” त्याहि. વેદ એટલે પરસેવે. સ્તિબુ એટલે જળબિન્દુ, તથા જતિષ્ક એટલે દીપને પ્રકાશ. આ પ્રત્યાખ્યાન અભિગ્રહ વિષયક હોય છે.
અદ્ધા પ્રત્યાખ્યાન-પૌરુષી (પ્રહર) આદિરૂપ કાળને અનુલક્ષીને જે પ્રત્યાખ્યાન થાય છે તે પ્રત્યાખ્યાનને અદ્ધા પ્રત્યાખ્યાન કહે છે. કહ્યું પણ છે કે
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
