________________
४०४
स्यानाङ्गसूत्रे
मज्ञप्ताः, तद्यथा-चम्पा, मथुरा इत्यादि । तत्र-चम्पा-अङ्गजनपदस्य राजधानी १, मथुरा शूरसेनजनपदस्य २, वाराणसी काशीराजजनपदस्य ३, श्रावस्तीकुणालायाः ४, साकेतम् अयोध्या, सा च कोसलदेशस्य ५, हस्तिनापुरम् कुरुजन पदस्य ६, काम्पिल्यं पश्वालस्य ७, मिथिला विदेहस्य ८, कौशाम्बीवत्सदेशस्य ६, राजगृहम्-मगधस्य । अत्रता राजधान्यो दश स्थानकानुरोधेनोक्ताः । वस्तुतस्तु सार्द्धपञ्चविंशतो आर्यजनपदेषु षड्विंशती राजधान्यो भवन्तीति । तथा-एतासु दशसु राजधानीषु मध्येऽन्यतमासु राजधानीषु दश राजानो मुण्डा भूत्वा अगारात् अनगारितां प्रव्रजिताः, तद्यथा-भरतः सगर इत्यादि । तत्र भरतसगरी साकेते सूरसेन जनपदकी राजधानी मथुरा थी, काशी जनपदकी राजधानी धाराणसी थी कुणालकी राजधानी श्रावस्ती थी, अयोध्या-साकेत राजधानी कोसल देशकी थी, कुरुजन पदकी राजधानी हस्तिनापुर थी, पञ्चालको राजधानी काम्पिल्य थी, विदेहकी राजधानी मिथिला थी, वत्सदेशकी राजधानी कौशाम्बी थी, और मगध देशको राजधानी राजगृह नगर थी, यहां दश स्थानकों के अनुरोधसे ही ये १० राजधानियां कही गई हैं। वैसे तो २५ "आर्य जनपदों में २६ राजधानियां हैं। तथा-इन १० राजधानियोंमेंसे किन्हीं राजधानियों में इन दश राजाओंने मुण्डित होकर अगारावस्थासे अनगारितावस्थाको धारण किया है, उनके नाम-इस प्रकारसे हैं-भरत १, सगर २ मधया ३ सनत्कुमार ४, शान्ति ५, कुन्थु ६ और ७ महपद्म ८ हरिषेण ९ और નગરી હતી, સૂરસેન જનપદની રાજધાની મથુરામાં હતી, કાશી જનપદની રાજધાની વારાણસીમાં હતી, કુણાલા જનપદની રાજધાની શ્રાવસ્તી હતી, કેસલ દેશની રાજધાની અયોધ્યા (સાકેત) નામની નગરી હતી, પંચાલની રાજધાની કાંપિલ્યમાં હતી, કુરુજનકપદની રાજધાની હસ્તિનાપુરમાં હતી, વત્સદેશની રાજધાની કોશમ્બી નગરીમાં હતી, વિદેહની રાજધાની મિથિલામાં હતી અને મગધની રાજધાની રાજગૃહ નગરમાં હતી. અહીં દસ સ્થાનની પ્રરૂપણા ચાલી રહી છે તેથી દસ રાજધાનીઓનાં નામો જ અહીં આપવામાં આવ્યાં છે. આમ તે ૨૫ આર્યજનપદેની ૨૬ રાજધાની હતી.
ઉપર્યુક્ત દસ રાજધાની બોમાંની કઈ પણ રાજધાનીમાંથી મુંડિત થઈને ગૃહસ્થાવસ્થાના પરિત્યાગપૂર્વક અણગારાવસ્થા ધારણ કરનાર દસ રાજાઓનાં नाम नये प्रमाणे Hai छ-(१) सरत, (२) सगर, (3) मधवा, (४) सनशुभार, (५) शान्ति, (६) छन्थु, (७) १२, (८) भाप, (e) (२२ साने (૧૦) જયનામા. આ દસ રાજાઓમાંના ભારત અને સગરે સાકેતમાં પ્રવજ્યા
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
