________________
सुघा टीका स्था०९ सू०३६ नक्षत्रविशेषनिरूपणम्
३३३ छाया-नव नक्षत्राणि चन्द्रस्य पश्चाद्भागानि प्रज्ञप्तानि, तद्यथा-अभिजित् १, श्रवणं २, धनिष्ठा ३ रेवती ४ अश्विनी ५ मृगशिरः ६ पुष्यः ७। हस्तः ८ चित्रा ९ च तथा पश्चाद्भागानि नव भवन्ति ।। १ ।। सू० ३६ ॥ ____टीका-" णव णवत्ता" इत्यादि,-नव-अनुपदं वक्ष्यमाणानि नवसंख्यकानि नक्षत्राणि चन्द्रस्य पश्चाद्भागानि-पृष्ठभागस्थितानि प्रज्ञप्तानि, नयनक्षत्राणि चन्द्रोऽतिक्रम्य पृष्ठं दत्त्वा भुङ्ग इति भावः, तद्यथा-अमिजिदित्यादि सुग. मम् ॥ सू० ३७॥
पूर्व नक्षत्रविशेषा उक्ताः, ते च विमानयुक्ता भवन्तीति विमानप्रसङ्गा कल्पविशेषगतपिमानसंख्याप्रमाणमाह
मूलम्-आणयपाणय आरणच्चुए सु विमाणा णव जोयणसयाई उट्टे उच्चत्तेणं पण्णत्ता ॥ सू० ३८॥
छाया-आनत-प्राणतारणाच्युतेषु कल्पेषु विमानानि नययोजनशतानि उध्यमुच्चत्वेन प्रज्ञप्तानि ॥ मू० ३८ ॥ ___टीका-'आणयपाणये "-त्यादि-सुगमम् ।। सू० ३८ ॥
उक्त ये नक्षत्र विशेष विमान युक्त होते हैं-अतः विमानके प्रसङ्गसे अब सूत्रकार कल्प विशेषगत विमान संख्याका प्रमाण कहते हैं
" आणयपाणयारणच्चुएसु” इत्यादि ।
आरण, प्राणत, आरण एवं अच्युत, इन कल्पों में विमान नौ योजनके ऊंचे कहे गये हैं । सू० ३८ ॥
विमान विशेषोंकी ऊंचाईके प्रसङ्गसे अब सूत्रकार कुल विशेषकी ऊंचाईका कथन करते हैं-"विमलवाहणेणं कुलगरे " इत्यादि । विमल वाहन कुलकर नौ सौ धनुषके ऊंचे थे। सू० ३९ ।।
આગલા સૂત્રમાં નક્ષત્રોની વાત કરી. નક્ષત્ર વિશેષમાં વિમાનોને સદ. ભાવ હોય છે. વિમાનેને પૂર્વસૂત્ર સાથે આ પ્રકારને સંબંધ હોવાથી હવે સૂત્રકાર આ નવમાં સ્થાન સાથે સુસંગત એવું કવિશેષગત વિમાન ५यन रे -" आणयपाणयआरणच्चुएसु" त्याह-(सू. ३८)
આનત, પ્રાણત, આરણ અને અચુત, આ ચાર કપમાં જે વિમાને છે તેમની ઊંચાઈ નવ જનની કહી છે. એ સૂત્ર ૩૮ છે
વિમાન વિશેની ઊંચાઈનું કથન કરીને સૂત્રકાર કુલકર વિશેષની ઊંચાઈન *थन रे छ-विमलवाहणेणं कुलगरे" त्याह-(सू 36)
વિમલવાહન કુલકર ૯૦૦ ધનુષપ્રમાણ ઊંચા હતા. (સૂ ૩૯)
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
