________________
सुघा टीका स्था० सू०५८ संसारसमापन्न कजीवनिरूपणम्
१८५
छाया -- अष्टविधाः संसारसमापन्नका जीवाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा- प्रथमसमयनैरयिकाः १, अमथमसमयनैरयिकाः २, एवं यावत् अप्रथमसमयदेवाः ८ ॥१॥ अष्टविधाः सर्वजीवाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा - नैरयिकाः १, तिर्यग्योनिकाः २, तिर्थ - योनिका ३, मनुष्याः ४, मनुष्यः ५. देवाः ६ देव्यः ७, सिद्धाः ८ ॥ २ ॥ अथवा अष्टविधाः सर्वजीयाः मज्ञप्ताः, तद्यथा आभिनिवोधिकज्ञानी १ यावत् केवलज्ञानी ५ मत्यज्ञानी ६, श्रुताज्ञानी ७, विभङ्गज्ञानी ८ ॥ सू० ५८ ॥
I
तपका अनुष्ठान करनेवाला जीव ही होते हैं इसलिये जीवके अधिकार को लेकर अब सूत्रकार सर्व जीवोंका कथत करते हैंअडविहा संसार समाचन्नगा जीवा पण्णत्ता " इत्यादि सूत्रार्थ-संसार समापन्नक जीव आठ प्रकार के कहे गये हैं । जैसे प्रथम समय नैरमिक १, अप्रथम समय नैरविक २, प्रथम समय तिर्यग्योनिक ३, अप्रथम समयतिर्यग्योनिक ४, प्रथमसमयमनुष्य ९, अप्रथमसमयमनुष्य ६ प्रथमसमयदेव ७ और अप्रथमसमय देव ८ (१) समस्त जीव आठ प्रकार के कहे गये हैं जैसे- नैरयिक १ तिर्यग्योनिक २ तिर्यग्योनिका ३ मनुष्य ४ मानुषी ५ देव ६ देवियां ७ एवं सिद्ध अथवा सर्व जीव आठ प्रकारके कहे गये हैं जैसे - आभिनिबोधिकज्ञानी १ यावत् केवलज्ञानी ५, मत्यज्ञानी ६, श्रुताज्ञानी ७ और विभङ्गज्ञानी ८
"
તપનું અનુષ્ઠાન જીવેા દ્વારા જ થાય છે. પૂસૂત્ર સાથે આ પ્રકારના સબંધને લઈને હવે સૂત્રકાર સમસ્ત જીવેનું આઠ સ્થાન રૂપે કથન કરે છે अविहा संसारसमावन्नगा जीवा पण्णत्ता " इत्याहि
66
સૂત્રા-સંસાર સમાપન્નક જીવેાના નીચે પ્રમાણે આઠ પ્રકાર કહ્યા છે-(૧) प्रथम समय नैरथिङ, (२) अप्रथम समय नैरयि, (3) प्रथम समय तियज्योनिङ, (४) अप्रथम समय तिर्यग्योनिङ, (4) प्रथम समय मनुष्य (६) अप्रथम समय मनुष्य. (७) प्रथम सभय द्वेष, अने (८) प्रथम समय हेव. સમસ્ત જીવેાના આ પ્રમાણે પણ આઠ પ્રકાર પડે છે—(૧) નૈયિક, (२) तिर्यय, (3) तिर्य थिएशी, (४) मनुष्य, (4) भानुषी (स्त्री), (९) हेवा, (७) हेवीओ। भने (८) सिद्धो.
સમસ્ત જીવેના નીચે પ્રમાણે આઠ પ્રકાર પણ પડે છે—(૧) આભિનિષાघिउज्ञानी (२) श्रुतज्ञानी भने अवधिज्ञानी, (४) मन:पर्ययज्ञानी, (4) ठेवणज्ञानी, (१) भत्यज्ञानी, (७) श्रुताज्ञानी भने (८) विलज्ञानी,
स्था०-२४
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
