________________
%
_ स्थानासूत्रे अनन्तरमष्टसूक्ष्मा जीया उक्ताः, तदविराधनापूर्वकं संयममासेवमानाथ सिद्धा भयन्तीति तानेवाष्टसंख्यकत्वेनाह
मूलम्-~भरहस्स णं रन्नो चउरंतचकवहिस्स अट्र पुरिसजुगाइं अणुबद्धं सिद्धाइं जाय सव्वदुक्खप्पहीणाई, तं जहाआइञ्चजसे १, महाजसे २, अतिबले ३, महाबले ४, तेयवीरिए ५, कित्तवीरिए ६ दंडवीरिए ७ जलवीरिए ८॥सू० २९॥
छाया--भरतस्य खलु राज्ञश्चातुरन्तचक्रवर्तिनः अष्ट पुरुषयुगानि अनुबद्धं सिद्धानि यावत् सर्वदुःखपहीणानि, तद्यथा-आदित्ययशाः१, महायशाः२ प्रतिबल: ३, महाबलः ४, तेजोवीर्यः ५, कीर्तवीर्यः६, दण्डवीर्यः७, जलवीर्यः ८॥सू०२९।।
टीका-'भरहस्स णं' इत्यादि
चातुरन्तचक्रवर्तिन:-चतुरन्तायाः पृथिव्याः अयं चातुरन्तः, स चासो चक्रवर्ती चेति चातुरन्तचक्रवर्ती, तस्य तथाभूतस्य राज्ञो भरतस्य खलु अष्ट
ये आठ सूक्ष्म जीव कहे गये है, उनकी अधिराधनापूर्वक संयमकी सेवा करनेवालेअर्थात् संयमका पालक होताहै, सिद्ध होते हैं, अतः अब सूत्रकार इनका आठ स्थान रूपसे कथन करते हैं
"भरहस्स णं रन्नो चाउरतं " इत्यादि ।
टीकार्थ-चतुरन्तवाली पृथिवीके चक्रवर्ती राजा भरतके आठ पुरुष युग अन्तर रहित होकर सिद्ध-कृतकृत्य हुए हैं-यावत्-बुद्ध हुए हैं, मुक्त हुए हैं, और परिनिर्वृत हुए हैं। उनके नाम इस प्रकारसे हैं-आदित्ययश१, महायश२, अतिबल ३, महाबल ४, तेजोवीर्य ५,कीर्तवीर्य ६, दण्डवीर्य ७, और जलवीर्य ८ । चार समुद्र-पूर्व पश्चिम
ઉપરના સૂત્રમાં આઠ પ્રકારના સૂફમજી બતાવવામાં આવ્યા છે, તેમની અવિરાધનાપૂર્વક સંયમની આરાધના કરનાર મનુષ્ય સિદ્ધપદ પામે છે. તેથી હવે સૂત્રકાર આઠ સ્થાનેથી તેઓનું કથન કરે છે– __“भरहस्सणं रन्नो चाउरंत " याह.ટીકાઈ–ચતુરન્ત (ચાર અન્તવાળી) પૃથ્વીના ચકવર્તી રાજા ભરતના આઠ પુરુષ યુગ અન્તર રહિત થઈને સિદ્ધ, બુદ્ધ, મુક્ત, પરિનિવૃત અને સમસ્ત દુઓને નાશ કરનારા બન્યા હતા. તે આઠ પુરુષનાં નામ નીચે પ્રમાણે હતાં.-(૧) माहित्ययश, (२) महाय१५ (3) मतिमस, (४) म8148, (५) तवाय, (6) हात्तवाय', (७) (3वीय मन (८) resीय. या समुद्र (पूर्व, पश्चिम, उत्तर
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
