________________
सुघा टीका स्था० ८ सू० २० पापशास्त्रनिरूपणम्
आङ्गम्-अङ्गं शरीरावयवः, तद्विकारः अङ्ग-शिरः स्फुरणादि, तत्फलसूचक शास्त्रमप्याङ्गम् । यथा" दक्षिणपार्थे स्पन्दनमभिधास्ये तत्फलं स्त्रिया वामे ।
पृथिवीलामः शिरसि, स्थानविवृद्धिर्ललाटे स्यात् ॥१॥" इत्यादि ॥५॥ स्वरः-पडूजादिः स्वरशब्देनोच्यते, तत्फलप्रतिपादक शास्त्रमपि स्वरः । यथा
" सज्जेण लब्मई वित्ति, कयं च न विणस्सइ । ___ गावो मित्ता य पुत्ता य, नारीणं चेव वल्लभो ॥ १॥" विनाशकर्ता होता है, तथा जब वह स्निग्ध, प्राकार सहित एवं तोरण सहित होता है तो वह उत्तर दिशामें राजाकी विजयका सूचक होताहै। - आङ्ग--शरीरके अवयवका नाम अङ्ग है, इस अङ्गका जो विकार है-जैसे शिरका स्फुरण आदि होना, इसके फलका सूचक शास्त्र है वह आङ्ग है जैसे-" दक्षिणपार्श्व स्पन्दनं " इत्यादि।
दक्षिणपाच भागमें यदि स्फुरण होता है, तो वह उसे पृथिवीके लाभ होनेका सूचक होताहै, इसी तरहसे वह स्त्रीके वाम भागमें हो तो उसको भी वह पृथिवीके लाभ होनेका सूचक होता है, तथा शिरमें यदि स्फुरण होता है, तो वह भी पृथिवीके लाभ होने का सूचक होता है, और यदि वह स्फुरण उसके ललाटमें होता है, तो वह उसके स्थानकी वृद्धिका सूचक होता है।
स्वर---षड्ज आदि स्वरोंके फल का प्रतिपादक जो शास्त्र है वह स्वर है जैसे---" सज्जेण लभई वित्ति " इत्यादि । નીવડે છે અને જ્યારે તે સિનગ્ધ, પ્રાકાર (કેટ) સહિત તેરણ સહિત હોય છે, ત્યારે તે ઉત્તર દિશાને રાજાના વિજયના સૂચક સમજવા. " આંગ– શરીરના અવયવનું નામ અંગ છે. આ અંગને જે વિકાર છે (જેમ કે શિરનું કુરણ આદિ થવું) તે વિકારના ફલનું સૂચક જે શાસ્ત્ર છે तेने ' wit' छ भ3-, दक्षिणपार्श्व स्पन्दन " त्याह
સ્ત્રીનું જમણું અંગ જે ફરકે, તે તેને પૃથ્વીને લાભ થશે એમ સમ. જવું એજ પ્રમાણે તેનું ડાબું અંગ ફરકે તો પણ તેને પૃચ્છીને લાભ થશે એમ સમજવું. જે તેના શિરમાં સકુરણ (ફરવાની ક્રિયા થાય તે પણ તેને પૃથ્વીને લાભ થશે એમ સમજવું. જે તેના લલાટમાં કુરણ થાય તે તેના સ્થાનની વૃદ્ધિ થશે એમ સમજવું. | સ્વર પજ આદિ સ્વરેના ફલનું પ્રતિપાદન કરનારું જે શાસ્ત્ર છે, તેને २५२ ४ छ, मधु ५५ छ है-" सज्जेण लठभइ वित्ति" त्याह
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
