________________
७१४
स्थानाङ्गसूत्रे छाया-सप्तविधो विनयः प्रज्ञप्तः, तद्यथा-ज्ञानविनयः १, दर्शनविनयः २, चारित्रविनयः ३, मनोविनयः ४, वाग्विनयः ५, कायविनयः ६, लोकोपचारविनयः ७ प्रशस्तमनोविनयः सप्तविधः प्रज्ञप्तः, तद्यथा-अपापकः १, असावधः २, अक्रियः ३, निरुपक्लेशः ४, अनास्रवकरः ५, अक्षपिकरः ६, अभूताभिसंक्रमणः ७। अप्रशस्तमनोविनयः सप्तविधः प्रज्ञप्तः, तद्यथा-पापकः १ सावधः २ सक्रियः ३ सोपक्लेशः ४, आस्रवकरः ५, क्षपिकरो ६, भूताभिसंक्रमणः ७ प्रशस्तवाग्विनयः सप्तविधः प्रज्ञप्तः, तद्यथा-अपापकः १, असायचो २, यावत् अभूताभिसंक्रमणः ७॥ अप्रशस्तवाग्विनयः सप्तविधः प्रज्ञप्तः, तद्यथापापको १ यावद् भूताभिसंक्रमणः । प्रशस्तकायविनयः सप्तविधः प्रज्ञप्तः, तद्यथा-आयुक्तं गमनम् १, आयुक्तं स्थानम् २, आयुक्तं निषदनम् ३, आयुक्तं त्वग्वर्त्तनम् ४, आयुक्तम् उल्लङ्घनम् ५, आयुक्तं मलङ्घनम् ६, आयुक्तं सर्वेन्द्रिययोगयोजनता ७) अप्रशस्तकायचिनयः सप्तविधः प्रज्ञप्तः, तद्यथा-अनायुक्तंगमनं १ यावत् अनायुक्तं सर्वेन्द्रिययोगयोजनता ॥ ७ ॥ लोकोपचारविनयः सप्तविधः प्रज्ञप्तः, तद्यथा-अभ्यासपतित्वं १ परच्छन्दानुपतित्यं २, कार्यहेतुः ३, कृतप्रतिकृतिता ४, आत्मगवेषणता ५, देशकालज्ञता ६, सर्वार्थेषु चापतिलोमता ७॥ सू० ४६ ॥
टीका-'सत्तविहे ' इत्यादि
विनयः-विनीयते-दूरीक्रियते आत्मसंलग्नमप्टप्रकारकं कर्म येन स विनयः, स सप्तविधः प्रज्ञप्तः, तद्यथा-' ज्ञानविनय ' इत्यादि । तत्र-ज्ञानबिनयः-ज्ञानम्= __पूर्वोक्त वचन भेदों में कितनेक वचन भेद विनय के निमित्त भी प्रयोग में लाये जाते हैं इसलिये अब सूत्रकार विनय के भेद दिखाने के लिये सूत्र का कथन करते है-" सत्तविहे विणए" इत्यादि। टीकार्थ-विनय सात प्रकारका कहा गयाहै, आत्माके साय संलग्न आठ प्रकार का कर्म जिसके द्वारा दूर किया जातो है वह विनय है, यह
આગલા સૂત્રમાં વચનના ભેદે પ્રકટ કરવામાં આવ્યા. તેમાંથી કેટલાક વચન ભેદનો વિનયને નિમિત્તે પણ પ્રયોગ થતું હોય છે. તેથી હવે સૂત્રકાર विनयन लेनु ४थन ४रे छ-" सत्तविहे विणए " त्याहि-(सू ४६)
વિનય સાત પ્રકારને કહ્યો છે. આત્માને વળગેલાં આઠ પ્રકારના કર્મોને જેના દ્વારા નાશ કરવામાં આવે છે, તેનું નામ વિનય છે તે વિનયના નીચે પ્રમાણે સાત પ્રકાર કહ્યા છે
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર: ૦૪
