________________
४६०
स्थानाङ्गसूत्रे 'सवत्थ ' इत्यादि । भगवता तीर्थकरेण सर्वत्र सर्वस्मिन्नपि विषये अनिदानता अपार्थनमेव प्रशंसिता । अयं भावा-भगवता जिनेन न केवलं चक्रवादिपि. षय एवं अनिदानता श्लाधिता, अपि तु तीर्थकरत्वचरमदेहत्वादि विषयेऽपि अनिदानव श्लाधितेति । उक्तं च" इह परलोगनिमित्तं, अवि तित्थगरत्तवरमदेहत्ते ।
सव्वत्थेसु भगवया, अणियाणत्तं पसर्थ तु ॥ १॥ छाया-इहपरलोकनिमित्तम् अपि तीर्थकरत्वचरमदेहत्वे । ___सर्वार्थेषु भगवता अनिदानत्वं प्रशस्तं तु ॥ १॥ इति ।। मू० ५५ ॥
उत्तर--ऐसी बात नहीं है, इसी निमित्त सूत्रकारने "सव्वस्थ भगवया अनियाणया पसत्था" ऐसा सूत्रपाठ कहा है, इस सूत्रपाठ द्वारा ऐसा समझाया गया है कि चक्रवर्ती पद आदि विषयक अनिदानताही केवल प्रशंसनीय नहीं मानी गई है, अपितु तीर्थ करत्व चरमदेहत्व आदिके विषय में भी अनिदानता प्रशंसनीय मानी गई है। कहा भी है-" इह परलोगनिमित्तं” इत्यादि। ___ इहलोक सम्बन्धी तथा परलोक सम्बन्धी अनिदानताही केवल प्रशंसनीय नहीं कही गई है, किन्तु सर्व अर्थों में सर्व बातोंमें भी अनिदानता प्रशंसनीय कही गई है, इस तरह तीर्थ कर चरमदेह आदिका निदान प्रशंसनीय नहीं कहा गया है । सू० ५५ ।।
उत्तर-" सव्वत्थ भगवया अणियाणया पसत्था " मा सूत्रपाता । સૂત્રકારે એ જ વાતનું સમાધાન કર્યું છે. તીર્થંકર પદની આકાંક્ષા મોક્ષમાગની વિનાશક બનતી નથી. છતાં એ વાત પણ અહીં સ્પષ્ટ કરવામાં આવી છે કે “ચક્રવર્તી આદિ પદ વિષયક અનિદાનતાને જ પ્રશંસનીય માનવામાં આવેલ નથી, પરન્તુ તીર્થકરત્વ ચરમ દેહત્વ આદિ વિષયક અનિ. દાનતાને પણ પ્રશંસનીય માનવામાં આવેલ છે. કહ્યું પણ છે કે :
" इह परलोगनिमित्तं " त्याह
માત્ર આલેક અને પરલેક વિષયક અનિદાનતાને જ પ્રશંસનીય કહેલ નથી, પરંતુ સમસ્ત અર્થોમાં અને સમસ્ત બાબતેમાં પણ અનિદાનતાને પ્રશંસનીય કહી છે. આ રીત તીર્થકર, ચરમદેહ આદિના નિદાનને પ્રશંસનીય अपामा मा०युं नथी. ॥ सू. ५५ ॥
श्री. स्थानांग सूत्र :०४
