________________
-
३२८
स्थानाङ्गसूत्रे चत्वारो गोलाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-हिरण्यगोल: १, सुवर्णगोलः २, रत्नगोल: ३, बज्रगोलः ४ (२८) । एवमेव चत्वारि पुरुषजातानि प्रज्ञप्तानि, तद्यथाहिरण्यगोलसमानः यावत् वज्रगोलसमानः ४ । (२९)।
चत्वारि पत्राणि प्रज्ञप्तानि, तद्यथा-असिपत्र १, करपत्रं २, क्षुरपत्रं ३, कदम्बचीरिकापत्रम् ४। (३०)। एवमेव चत्वारि पुरुषजातानि प्रज्ञप्तानि, तद्यथाअसिपत्रसमानः यावत् कदम्बचीरिकापत्रसमानः ४ (३१)।
चत्वारः कटाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-सुम्बकटः १, विदलकटः २, चर्मकटः ३, कम्बलकटः ४ । (३२)। एवमेव चत्वारि पुरुषजातानि प्रज्ञप्तानि, तद्यथासुम्बकटसमानः यावत् कम्बलकटसमानः ४ (३३)मु० १३ ॥
टीका-" चत्तारि मच्छा" इत्यादि-चत्वारो मत्स्याः मज्ञप्ताः , तद्यथाअनुस्रोतश्चारी-अनुस्रोतसा चरतीत्येवंशीलस्तथा-नद्यादि प्रवाहगामी १, तथाप्रतिस्रोतवारी-नद्यादिप्रवाहाभिमुखगामी २, तथा-अन्तचारी-पार्श्वचारी ३, तथा-मध्यचारी-मध्ये-अभ्यन्तरे चरतीत्येवंशीलस्तथा ४ (२२)।
'एवामेये ' त्यादि-एयमेव-मत्स्यवदेव भिक्षाका:-भिक्षाशीलाः साधवः चत्वारः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-अनुस्रोतवारी-यो भिक्षाकोऽभिग्रहविशेषादुपाश्रयसमी
चत्तारि मच्छा पण्णत्ता इत्यादि सूत्र १३ ॥ टीकार्थ-मत्स्य चार प्रकारके कहे गयेहैं जैसे-अनुस्रोतचारी१ प्रतिस्रोत. चारी २ अन्तचारी ३ और मध्यचारी४ इनमें जो नदी आदिके प्रवाहके साथ चलता है वह अनुस्रोतवारी मत्स्य है, जो नदी आदिके प्रवाहके सामने जाताहै यह प्रतिस्रोतचारी मत्स्यहै नदीके पास में पार्श्वभागमें जो चलता है यह अन्तचारी मत्स्यहै । और जो नदीके भीतरमें मध्य भागमें नीचे चलता है वह मध्यचारी मत्स्य है इसी प्रकारसे भिक्षाक-भिक्षाशील साधु भी चार प्रकार के होते हैं जैसे-कोई एक भिक्षाक-ऐसा
" चत्तारि मच्छा पण्णत्ता ” त्याह-(सू. १३)
मत्स्यना नाये प्रमाणे या२ प्रा२ gal -(१) अनुसोतयारी, (२) प्रतिलोतयारी, (3) अन्तयारी भने (४) भध्ययारी.
જે મત્સ્ય નદી આદિના પ્રવાહની દિશામાં ચાલે છે તેને અનુસ્રોતચારી કહે છે. જે મત્સ્ય પ્રવાહની સામેની દિશામાં ચાલે છે તેને પ્રતિસ્રોતચારી કહે છે. જે મત્સ્ય નદીના કિનારા પાસે જ સંચરણ કરે છે તેને અન્તચારી કહે છે. અને જે મત્સ્ય નદીના મધ્ય ભાગમાં પાણીની નીચે સંચરણ કરનારું હોય છે તેને મધ્યચારી કહે છે.
श्री. स्थानांग सूत्र :03
