________________
३२६
स्थानाङ्गसूत्रे मूलम्-चत्तारि मच्छा पण्णत्ता, तं जहा-अणुसोयचारी १, पडिसोयचारी २, अंतचारी ३, मज्झचारी ४। (२२) एयामेव चत्तारि भिक्खागा पण्णत्ता, तं जहा-अणुसोयचारी १, पडि. सोयचारी २, अंतचारी ३, मज्झचारी ४ ( २३)
__ चत्तारि गोला पण्णत्ता, तं जहा-महुसित्थगोले १, जउगोले २, दारुगोले ३, मट्टियागोले ४ (२४) । एवामेव चत्तारि पुरिसजाया पण्णता, तं जहा-महुसित्थगोलसमाणे ४ (२५)। " सालदुममज्झयारे" इत्यादि । इन गाथाओंका भावार्थ ऐसा है कि जैसे सालद्रुमोंके चीचमें कोई एक द्रुमराज होता है, उसी प्रकारसे कोई एक आचार्य ऐसा होता है जो स्वयं सुन्दर होता है और उसका शिष्य भी सुन्दर होते हैं । एरण्डद्रुमोंके बीचमें जैसे सालद्रुमराज होताहै उसी प्रकारसे आचार्य तो सुन्दर होता है, पर शिष्य सुन्दर नहीं होता है। जिस प्रकार सालद्रुमके बीचमें एरण्ड द्रुमराज होताहै, उसी प्रकार कोई एक आचार्य ऐसा होता है, जो स्वयं तो असुन्दर होताहै, और शिष्य (परिवार) सुन्दर होता है, तथा जैसे एरण्डोंके बीचमें एरण्डही द्रुमराज होताहै, उसी प्रकार आचार्य भी असुन्दर होताहै और शिष्य भी असुन्दर होता है। यहाँ मध्यकार पद बीचका वाचक और मङ्गुल पद असु. न्दर अर्थका याचक है ।। सूत्र १२ ॥ सूत्रारे नायनी ॥था। मापी छ-" सालदुममझयारे ” त्याहि । ગાથાઓને ભાવાર્થ નીચે પ્રમાણે છે–(૧) જેમ સાલદ્રની વચ્ચે રહેલું કેઈ એક સાલમરાજ (ઉત્તમ સાલવૃક્ષ) શેભે છે એજ પ્રમાણે ઉત્તમ શિષ્યની વચ્ચે રહેલા ઉત્તમ આચાર્ય પણું શોભતા હોય છે (૨) જેમ એરંડવૃક્ષની વચ્ચે કઈ એક ઉત્તમ સાલવૃક્ષ હોય છે, તેમ કઈ એક આચાર્ય તે સુંદર (ઉત્તમ) હોય છે પણ તેમના શિષ્ય સુંદર હોતા નથી. (૩) જેમ સાલવૃક્ષોની વચ્ચે કેઈ એક એરંડ દુમરાજ હોય છે, તેમ કેઈ સુંદર શિષ્ય સમુદાયથી યુક્ત એવા અસુંદર આચાર્ય હોય છે. (૪) જેમ એરંડવૃક્ષોની વચ્ચે કઈ એરંડદમરાજ હોય છે તેમ કેઈ આચાર્ય પિતે પણ અસુંદર હોય છે અને તેમના શિષ્ય પણ અસુંદર હોય છે. અહીં “ મધ્યકાર” પદ વચ્ચેનું વાચક छ भने " मङ्गल" ५६ असुरना मनुं वायः छ, सेम समबु. ॥सू. १२॥
श्री. स्थानांग सूत्र :03