________________
-
--
स्थानाङ्गसूत्रे " चत्तारि पुरिसजाया " इत्यादि-स्पष्टम्-नवरम्-एकः श्रेयान्-अतिमश. स्यमावो भवति सद्वृत्तत्वात्तस्मादहं श्रेयान्-प्रशस्यभावोऽस्मीत्यात्मानं मन्यते, यथावबोधात्, यद्वा-प्रशस्यतराचरणात् स श्रेयानिति लोकेन मन्यते स्वीक्रियते, अस्मिन् पक्षे कर्मणि प्रत्यये यक् । प्रथमपक्षे तु देवादिकः श्यन् कर्तरि, । इति प्रथमः १। एकः श्रेयान् भवनपि आत्मन्यरुचितत्परत्वात् पापीयानहमित्यात्मानं मन्यते-स्वीकरोति, यद्वा-श्रयान् सन्नपि लोकेन पूर्वलब्धतदोषेण पापीयानितिमन्यते-स्वीक्रियते, दृढपहारिचोरवत् । इति द्वितीयः २। तथा-एकः पापीयान्पापतरोऽपि मिथ्यात्वाद्युपहततयाऽहं श्रेयान् अति प्रशस्योऽस्मीत्यात्मानं मन्यते
पुनश्च-" चत्तारि पुरिसजाया" इत्यादि-स्पष्ट है इनमें कोई एक पुरुष ऐसा होता है जो अतिशय प्रशस्त (अच्छे) भायवाला होता है क्योंकि यह सवृत्तवाला होता है, इसलिये मैं प्रशस्त भाववाला हूं इस प्रकारसे अपनेको यथावबोधसे मानताहै अथवा-अतिप्रशस्त आचरणवाला होनेसे वह अतिशय प्रशस्तभाववाला है, ऐसा लोकों द्वारा स्वीकार किया जाता है १ कोई एक पुरुष ऐसा होता है जो अति प्रशस्त भावयाला होता हुआ भी अपनेमें अरुचिवाला होनेसे मैं अतिपापी हूं" ऐसा अपने आपको मानता है अथवा अति प्रशस्त भाववाला होता हुआ भी यह लोकों द्वारा पूर्वके प्राप्त उसके दोषसे "यह अतिपापी है " ऐसा स्वीकार किया जाता है २ कोई एक पुरुष ऐसा होता है जो अतिपापी होता हुआ भी मिथ्यात्व आदि दोषोंसे उप हत होनेके कारण मैं अति प्रशस्त हूं ऐसा अपने आपको मानता है,
" चत्तारि पुरिसजाया" त्याह-पुरुषना नाय प्रमाणे या२ ॥२ ५४ પડે છે-(૧) કે પુરુષ સદુવૃત્તિવાળો હોવાને કારણે અતિશય પ્રશસ્ત ભાવ વાળો હોય છે. તે પોતે એમ માનતા હોય છે કે “ હું પ્રશસ્ત ભાવવાળો છે અને તેનું પ્રશસ્ત આચરણ જેઈને લેકો પણ એમ કહેતા હોય છે કે “આ માણસ અતિશય પ્રશસ્ત ભાવવાળે છે” (૨) કોઈ એક પુરુષ એ હોય છે કે જે અતિશય પ્રશસ્ત ભાવવાળા હોવા છતાં પણ પિતે એમ માને છે કે “હું અતિશય પાપી છું” અથવા તે અતિશય પ્રશસ્ત ભાવવાળે હોવા છતાં પણ તેના પૂર્વ જીવનના દેને કારણે લેકે એમ કહેતા डोय छ, " 0 भास अतिपापी छ."
(૩) કેઈ માણસ અતિપાપી હોય છે, પણ મિથ્યાત્વ આદિ દોષથી યુક્ત હોવાને કારણે એમ માનતે હોય છે કે “ હું અતિશય પ્રશસ્ય છું ”
श्री. स्थानांग सूत्र :03
