________________
सुघा टीकास्था०४३०३ सू०३० कन्धकदृष्टान्तेन पुरुषजातनिरूपणम् १६३
चत्वारः कन्थकाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-रूपसम्पन्नो नामैको नो जयसम्पन्नः ४॥ एवमेव चत्पारि पुरुषजातानि प्रज्ञप्तानि, तद्यथा-रूपसम्पन्नो नामैको नो जयसम्पन्नः ४६ (१२)
चत्वारि पुरुषजातानि प्रज्ञप्तानि, तद्यथा-सिंहतया नामैको निष्क्रान्तः सिंहतया विहरति १, सिंहतया नामको निष्क्रान्तः शृंगालतया विहरति ३ शुगालतया नामैको निष्क्रान्तः सिंहतया विहरति ३, शृगालतया नामैको निष्क्रान्तः शुगालतया विहरति ४। (१३) ।। सू०३० ॥
टोका-" चत्तारि कंथगा" इत्यादि-कन्थकजातीया अश्वविशेषाः चत्वारः प्रज्ञसाः, तद्यथा-एक:-कश्चिदश्वः आकोणः-पूर्व वेगादिगुणैर्युक्तत्वाज्जातिमान स में प्रतिपक्ष दृष्टान्तके-दार्टान्तरूप पुरुष जात कहना चाहिये, पुनश्चकन्थक चार प्रकारके कहे गये हैं जैसे-रूपसंपन्न नो जयसंपन्न १ इत्यादि ४ भङ्ग इसी प्रकार से पुरुषजात भी चार कहे गये हैं जैसेरूप सम्पन्न नो जय सम्पन्न इत्यादि ४ भङ्ग (१२) । ___ पुरुषजात चार कहे गये हैं जैसे-सिंह रूपसे निकलकर सिंह रूपसे विहार करनेवाला १ सिंह रूपसे निकलकर शृगाल रूपसे विहार करनेवाला २ शृगाल रूपसे निकलकर सिंहरूप से विहार करनेवाला ३ और शृगाल रूप से निकलकर शृगाल रूपसे ही विहार करनेवाला ४(१३) टीकार्थ-इस ३० - सूत्र में ये पूर्वोक्त १३ सूत्र हैं इनमें कन्थकके प्रकार के साथ पुरुष प्रकारकी साम्यता प्रदर्शित की गई है अतः प्रथम सूत्रगत
એજ પ્રમાણે “રૂપ સંપન ને સંપન્ન ” ઈત્યાદિ ચાર ભાંગાવાળી બારમી ચતુર્ભગી પણ સમજી લેવી. ૧૨
દાઈન્તિક પુરુષ સ્ત્રમાં પણ આ પ્રકારની જ ખાર ચતુર્ભગી સમજી લેવી જોઈએ.
પુરુષના નીચે પ્રમાણે ચાર પ્રકાર પણ કહ્યા છે–
(૧) સિંહ રૂપે (ગૃહસ્થાવાસમાંથી) નીકળીને સિંહ રૂપે વિહાર કરનાર, (૨) સિંહરૂપે નીકળીને શિયાળ રૂપે વિહાર કરનાર, (૩) શિયાળ રૂપે નીકળીને સિંહરૂપે વિહાર કરનાર અને (૪) શિયાળ રૂપે નીકળીને શિયાળ રૂપે જ વિહાર કરનાર. ૧૩
ટીકાર્થ–આ ૩૦ માં સૂત્રમાં ચાર ભાંગાવાળા ઉપર્યુક્ત ૧૩ સૂત્ર આપવામાં આવ્યા છે તે સૂત્ર દ્વારા કથ્થકના પ્રકારની સાથે પુરુષ પ્રકારની સામ્યતા
श्री. स्थानांग सूत्र :03
