________________
स्थानाङ्गसूत्रे "अहावरा तच्च"-इत्यादि-अथ तृतीया दुःखशय्या निरूप्यते, तथाहि" से णं" इत्यादि-पूर्ववत् , नवरं दिव्यान्-देवलोके भवान् मनोज्ञान् वा मानुध्यकान्-मनुष्यलोकभवान् कामभोगान्-शब्दादीन विषयान् आशयति-इत्यारभ्य अभिलपति ' यावत् ' अभिलषतिपदपर्यन्तं बोध्यम् , शेष सर्व स्पष्टम् । इति तृतीया दुःखशय्या ।३।
"अहावरा चउत्था ” इत्यादि - अथ-चतुर्थी दुःखशय्या निरूप्यतेतथाहि-" से गं" इत्यादि-प्राग्वत् , नवरं-यदाऽहम् अगारवासम् - वसत्यवेति वासः, अगारं-गृहमेव वासोऽगारवासस्तम् आवसामि-अधितिष्ठामि-तत्राऽऽ
सामोत्यर्थः, तदा खलु अहं संवाहनपरिमर्दन-गात्राभ्यङ्गगात्रोत्क्षालनानि,तत्र-संवाहनं-शरीरस्य सुखोत्पादको मर्दनविशेषः, परिमर्दनं-पिष्टादिना शरीरोद्वर्तनम् ' पीठीकरना' इति भाषापसिद्धम् , गात्राभ्यङ्गः-तैलादिनाऽङ्गम्रक्षणं शरीरे तैलाभ्यङ्ग इत्ययः, गात्रोत्क्षालनं-शरीरस्य जलेन शोधनम् , एतानि लभे= अवाप्तवानित्यर्थः, च-पुनः यत्प्रभृति यस्मात्कालादारम्य 'ण' इति वाक्यालदुःख शय्यामें वह संयत देवलोक सम्बन्धी, या मनुष्यलोक सम्बन्धी कामभोगोंकी, शब्दादिक विषयोंकी आशा करता है यहां "अभिलाषा" आदि पदोंका सबका सम्बन्ध कथन कर लेना चाहिये-३।।
चतुर्थ प्रकारको दुःखशय्या इस प्रकारसे है कि वह संयत गृहस्थाऽवस्थामें भोगे गये चरणदबयाना आदि संवाहको परिमर्दन-मालीश आदि सुखोंको याद करता है और अब संपतावस्थामें उन बातोंका लाभ नहीं होता है ऐसा विचारता है-शरीरको सुख उपजे, ऐसे मर्दनका नाम संवाहन है, पीठी करना इसका नाम-शरीरोद्वर्तन है, शरीरमें तेलकी मर्दन करना-इसका नाम गांत्राभ्यङ्ग है, शरीरका
ત્રીજી દુઃખશયા-આ દુઃખશયાનું કથન મૂળાથે પ્રમાણે જ સમજવું અહીં દેવલોક અથવા મનુષ્યલેક સંબધી કામગોની-શબ્દાદિક વિષયની આશા રાખનાર સંયત પિતાને સંસાર વધારે છે, એવું સમજવું.
ચેથા પ્રકારની દુખશય્યા–અહીં એવા સંતની વાત કરી છે કે જે પિતાની ગૃહસ્થાવસ્થામાં ભગવેલા ચરણ દબાવરાવવા આદિ રૂપ સંવાહનને, પરિમર્દન (માલિશ) આદિ સુખને યાદ કરે છે અને સંયતાવસ્થામાં એ લાભ ન મળવાને કારણે મનમાં દુખ અનુભવે છે (શરીરને સુખ ઉપજે એવી રીતે તેને દબાવરાવવું તેનું નામ સંવાહન છે શરીરે પીઠી, સુખડ આદિ ચળાવવી તેનું નામ શરીર દ્વર્તન છે, શરીરે તેલનું માલિશ કરવું તેનું નામ
श्री. स्थानांग सूत्र :03
