________________
१०१
सुघा टीका स्था०४ उ०३ सू०२४ मनुष्यलोके देवानामनागमनकारणम् मानुष्यकं प्रेम मनुष्य भवसम्बन्धि कामभोगानुरागः, व्युच्छिन्नं- त्रिनष्टं दिव्यंदेवलोक सम्बन्धि प्रेम संक्रान्तं प्रविष्टं भवति । इति द्वितीयम् ॥ २ ॥
" अहुणोववन्ने ” इत्यादि - प्राग्वत् नवरं तस्यैवं भवति -' इव्हि ' इदानीं गमिष्यामि - अधुना मर्त्यलोकं यास्यामि कियता समयेनेत्याह-' मुहूर्तेन ' गमिध्यामि तेन समयेन मनुष्या अल्पायुषः सन्तः कालधर्मेण - मृत्युना संयुक्ताःसंयुताः मृता भवन्ति, अतो न मानुष्यलोकं समागच्छति । इति तृतीयम् | ३ |
"
“ अगोववन्ने ” इत्यादि प्राग्वत्, नवरं मानुष्यकः - मनुष्यसम्बन्धी गन्धःउसके हृदय में मनुष्यभव सम्बन्धी कामभोगानुराग नष्ट हो जाता है और देवलोक सम्बन्धी प्रेम प्रविष्ट हो जाता है | अतः वह चाहता चाहता भी नही आपाता है.
तृतीय कारण भी ऐसा ही है परन्तु जब वह देव विशेषण से युक्त हो जाता है तब वह शोचता है कि चलू जहां मेरे पूर्वभव सम्बन्धी माता-पिता आदि परिजन हैं उनसे मिल आऊं फिर शोचता है अभी चला जाऊंगा तथा ऐसी जल्दी कया पडी है ऐसे सोचते - २ समय निकल जाता है और अन्त में यहाँ उनके पूर्वभव सम्बन्धी अल्पायुवाले परिचित मनुष्य मनुष्यलोकसे काल कर जाते हैं, अतः वह फिर मनुष्य लोकमें नहीं आता है -३
चतुर्थ कारण भी ऐसाही है परन्तु इसमें पूर्वोक्त विशेषण विशिष्ट પ્રત્યેના તેના અનુરાગ ઉત્પન્ન થઇ જાય છે તે કારણે તે મનુષ્યલેકમાં આવવાની ઇચ્છા થવા છતાં પણ આવી શકતા નથી.
ત્રીજા કરણનુ સ્પષ્ટીકરણ—દેવલાકમાં ઉત્પન્ન થયેલા નવા દેવના મનમાં એવી ઇચ્છા થાય છે કે “ મરા પૂર્વભવના માતા, પિતા આદિને મળવા માટે भवु लेग्यो" પરન્તુ તેને એમ થાય છે કે થાડી જ વારમાં અહી થી ત્યાં જવા ઉપડીશ, ઘેાડી વાર અહીના કામલેગાને ભાગવી લઉં, પછી મનુષ્યલેાકમાં જવા માટે ઉપડીશ. ઉતાવળ કરવાની શી જરૂર છે.” આ પ્રમાણે વિચાર કરતાં કરતાં એટલા બધા કાળ વ્યતીત થઈ જાય છે કે મનુષ્યલાકમાં રહેલા તેના પૂર્વભવના માતા, પિતા આદિ પરિચિત વ્યક્તિએ તે અલ્પાયુષી હોવાને કારણે મનુષ્યભવ સખ`ધી આયુષ્ય પૂરૂ થઈ જવાથી કાઇ અન્ય ગતિમાં ઉત્પન્ન થઈ ગયેલ હોય છે. આ વાત જાણીને તે મનુષ્યલાકમાં આવવાને વિચાર માંડી વાળે છે.
ચેાથા કારણુનું સ્પષ્ટીકરણ—પૂર્વોક્ત સૂચ્છિત આદિ વિશેષણેાવાળે તે
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૩
