________________
सुधा टीका स्था०४ ३०२ सू०६५ लवणसमुद्रावगाहनादिनिरूपणम्
CK
विद्युत्प्रभ - कैलासाऽरुणमभनामानचत्वारोऽनुवे लन्धरावासाः सन्ति |१| तेषु air each - कर्दक- कैलासारुणमना मानवत्वारो नागराजा निवसन्ति । एते सर्वेऽप्यावासा लवणसमुद्रे द्विचत्वारिंशत्सहस्राणि योजनानि गत्वा सन्ति |२| तत्र चैते चत्वारि योजनशतानि त्रिशतं क्रोशांश्चाभिव्याप्य भूमिम् उद्गताः== भूमौ व्यवस्थिताः । तथा ते सर्वे एकविंशत्यधिकसप्तदशशतयोजनानि उच्छ्रिता उच्चा चोध्या: । ३ । इति ।
" लवणे समुद्दे णं " इत्यदि - लवणे समुद्रे चत्वारचन्द्राः प्राभासन्त वा प्रमन्ते वा मासिध्यन्ते । तथा लवणसमुद्रे चत्वारः सूर्या अतपन् वा तपन्ति वा तस्यन्ति वा चन्द्राणां शीतल किरणत्वेन सौम्यदीप्तिकत्वाद् वस्तुप्रभासनं भोक्तं सूर्याणां तु प्रचण्डकिरणत्वान्नसौम्यदीप्तिकत्वमिति तेषां न तदुक्तम्,
चन्द्राणां चर्तुये तत्परिवारस्यापि नक्षत्रादेश्वतुष्ट्वमेवेत्याह- चत्तारि कतियाओ " इत्यादि - चतस्रः कृत्तिकाः, अत्र चतुष्टुं च नक्षत्रापेक्षया नतु तारकापेआदिविदिशाओं में क्रम से कर्कोटक, विद्युत्प्रभ, कैलास, अरुणप्रभ ये अनुवेलन्धर आवास हैं, इनमें कर्कोटक १, कर्दम २, कैलास ३, अरुणप्रभ ४ नामा चार नागराज रहते हैं । ये आवास पर्वत लवण समुद्र में ४२ हजार योजन जा करके हैं । ये ४०० योजन और ३० कोशतक भूमिको घेर कर स्थित हैं । १७२१ योजन ऊंचे हैं। लवण समुद्रमें चार चन्द्रमा हैं, ये लवण समुद्र में प्रकाशित हवे हैं होते हैं और होंगें ।
तथा - चार सूर्य वहां तपें है अब भी पते हैं और आगे आगे लपेंगे । चन्द्र शीतल, और सूर्यप्रखर किरणेवाले होते हैं । इसलिये यहां वे चन्द्र वस्तुका प्रकाशन करते हैं, ऐसा कहा है तथा सूर्य प्रचण्ड किरणके कारण तपते हैं ऐसा कहा गया है । चन्द्र चतुष्टयके परिवार नक्षत्रादि भी यहां चार रूपमें हैं, इसी बातको सूत्रकारने " चत्तारि कतियाओ "
લવણું સમુદ્રમાં ઇશાન આદિ વિદિશાએમાં અનુક્રમે કર્યાંક, વિદ્યુત્પ્રભ, કૈલાસ અને અરુણુપ્રભ નામના નાગરાજ રહે છે. તે આવાસ પર્યંત લવણુ સમુદ્રમાં ૪ર હજાર યોજન દૂર જવાથી આવે છે. તે ૪૦૦ યોજન અને ૩૦ કાસ જેટલી ભૂમિને ઘેરીને ઊભા છે. તેમની ઊંચાઇ ૧૭૨૧ ચેાજન છે. લવણુસમુદ્રમાં ચાર ચન્દ્રમા છે. તેઓ ભૂતકાળમાં તેને પ્રકાશ દેતા હતા, વર્તમાનમાં પણ દે છે અને ભવિષ્યમાં પણ દેશે, ત્યાં ચાર સૂર્ય તપતાં હતાં, તપે છે અને તપશે. ચન્દ્ર શીતલ કરશેવાળે અને સૂર્ય ઉષ્ણુ કરા વાળા હાય છે. તેથી અહીં એવું કહ્યું છે કે ચન્દ્રો પ્રકાશ આપે છે અને સૂર્યો પ્રચંડ કરણેાને કારણે તાપ આપે છે. ચાર ચન્દ્રના પરિવાર રૂપ નક્ષત્રાદિ
स -९७
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨