________________
स्थानाङ्गसूत्रे
सुद्धतदीवे४ | तेसु णं दीवेसु चउव्विहा मणुस्सा परिवसंति, तं जहा - घणदंता ९, लट्ठदंतार, गूढता, सुद्धता ४,
७५०
जंबुद्दीचे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स उत्तरणं सिहरिस्स वासहरपवयस्स चउसु विदिसासु लवणसमुदं तिन्नि तिन्नि जोयणसयाई ओगाहेत्ता एत्थ णं चत्तारि अंतरदीवा पण्णत्ता, तं जहा-एगूरुयदीवे, सेसं तहेव निरवसेसं भाणियद्वं जाव सुद्धदंता ॥सू०६४ छाया - जम्बूद्वीपे द्वीपे मन्दरस्य पर्वतस्य दक्षिणेन क्षुद्रहिमवतो वर्ष 'घरपर्वतस्य चतसृषु विदिक्षु लवणसमुद्रं त्रीणि त्रीणि योजनशतानि अवगाह्य अत्र खलु चत्वारो - अन्तरद्वीपा : मज्ञप्ताः, तद्यथा - एकोरुकद्वीपः १, आभाषिकद्वीपः २, वैषाणिकद्वीपः ३, लाङ्गूलिकद्वीपः ४ । तेषु खलु द्वीपेषु चतुर्विधा मनुष्याः परिवसन्ति, तद्यथाएकोरुकाः १, आभाषिकाः २, वैपाणिकाः ३, लाङ्गुलिकाः ४ तेषां खलु
इस तरह जम्बूदीपके द्वारोंका निरूपण करके अब सूत्रकार जम्बूद्वीपस्थ अन्तरद्वीपोंका निरूपण करते हैं।
" जम्बुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स " इत्यादि -
जम्बूद्रीप नामके द्वीप में सुमेरु पर्वतकी दक्षिण दिशामें क्षुद्रहिमवान् नामका वर्षधर पर्वत है। उसकी चारों विदिशाओ में लवण समुद्रको तीन तीन सौ योजन तक अवगाहित करके चार अन्तरद्वीप कहे गये हैं। उनके नाम इस प्रकार से हैं। एकोरुक द्वीप, आभाषिक द्वीप, वैषाfor द्वीप और लाङ्गूलिक द्वीप, इन द्वीपोंमें चार प्रकारके मनुष्य रहते हैं। जैसे—एक उरुवाले एकोरुक १, आभाषिक २, वैषाणिक ३ और આ રીતે જ મૂઠ્ઠીપના દ્વારાનું નિરૂપણ કરીને હવે સૂત્રકાર જ બુદ્વીપસ્થ અન્તરદ્વીપેાનું નિરૂપણ કરે છે—
66
जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स " इत्याहि-
જમૂદ્રીપ નામના દ્વીપમાં સુમેરુ ( મન્દર ) પર્વતની દક્ષિણ દિશામાં ક્ષુદ્રહિમવાન્ નામના વર્ષોંધર પર્વત છે. તેની ચારે દિશાઓમાં લવણુ સમુદ્રને ૩૦૦-૩૦૦ ચેાજન પાર કરવાથી ચાર અન્તરદ્વીપ આવે છે, તેમનાં નામ या प्रमाणे छे—(१) थे।रुड द्वीप, (२) यालाषिक द्वीप, (3) वैषाणि द्वीप અને (૪) લાંગૂલિક દ્વીપ. તે દ્વીપામાં ચાર પ્રકારના મનુષ્યેા રહે છે. જેમ
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨
