________________
स्थानाङ्गसूत्रे अयं भाव: -
मन्दरपर्वतस्य पूर्वस्यां दिशि शीतामहानद्या उत्तरतटे चत्वारः ४ एवं दक्षिणतटेऽपि चत्वारः ४। मन्दरपर्वतस्य पश्चिमायां दिशि शीतोदा महानद्या दक्षिणतटे चत्वारः ४। एवमुत्तरतटेऽपि चत्वारः ४। मन्दरपर्वतस्य ऐशान्यादिषु चतुर्यु कोणेषु प्रत्येकमेकैकत्वेन चत्वारः ४।
तथा-जम्बूद्वीपस्य महाविदेहवर्षे जघन्यपदे-पद्यते गम्यते इति पदं संख्यास्थानं, जघन्यं सर्वहीनं च यत् पदं तत् जघन्य पदं तस्मिन् , न नातिन्यूनसंख्यायां चत्वारोऽर्हन्तः चत्वारश्चक्रवतिनः, चत्वारो बलदेवाः, चत्वारी वासुदेवाश्च उत्पन्नाः, उत्पद्यन्ते, उत्पस्यन्ते वेति ।
तथा-जम्बूद्वीपस्थ मन्दरपर्वते भद्रशालवन-नन्दनवन-सौमनसवन-पण्डकवनाभिधेयानि चत्वारि वनानि सन्ति । तत्र भद्रशालवनं भूमौ, नन्दनवन-सौमनसबने मेखला युगले, पण्डकवनं च शिखरे । उक्ताश्चात्र गाथाःमहा नदीके उत्तर तटपर ४, दक्षिण तटपर भी ४, मन्दर पर्वतकी पश्चिम दिशामें शीतोदा महानदीके दक्षिण तटपर ४, उत्तर तटपरभी चार,
और मन्दर पर्वतकी ईशान आदि चार कोणोंपर प्रत्येक कोणमें एक-२ इस प्रकारसे ४ वक्षस्कार हैं। ___ जम्बूद्वीपके महाविदेह वर्ष में जघन्यपदमें न्यूनातिन्यून संख्यामें कमसे कम चार अर्हन्त, चार चक्रवर्ती, चार वासुदेव हुवे हैं, और होंगे। तथा-जम्बूद्वीपमें मन्दर पर्वतपर भद्रशालवन, नन्दनवन, सौमः नसवन, और पण्डकवन ये चार वन हैं । इनमें भद्रशालवन जमीनपर नन्दनवन और सौमनसवन मेखला युगलपर एवं पण्डकवन शिखरपर हैं। यहां इस प्रकारसे गाथाएं कही गई हैं। પર્વતની પૂર્વ દિશામાં વહેતી શીતા નદીના ઉત્તર તટપર ૪, દક્ષિણ તટ પર પણ ૪, મન્દર પર્વતની પશ્ચિમ દિશામાં શીતેદા નામની મહાનદીના ઉત્તર તટપર ચર અને દક્ષિણ તટપર પણ ૪ વક્ષસ્કાર પર્વત છે. મન્દર પર્વતની ઈશાન, અગ્નિ, નૈઋત્ય અને વાયવ્યમાં એક એક એટલે કે ચારે ખૂણાઓમાં કુલ ૪ વક્ષસ્કાર પર્વત છે.
જબૂદ્વીપના મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં જઘન્યની અપેક્ષાએ--ન્યૂનાતિન્યૂન સંખ્યામાં ઓછામાં ઓછા ચાર અહંત, ચાર ચકવતી અને ચાર વાસુદેવ ઉત્પન્ન થયા છે અને ઉત્પન્ન થશે પણ ખરાં, તથા જંબૂદ્વીપમાં મન્દર પર્વત પર ભદ્રશાલવન, નન્દનવન, સૌમનસવન અને પંડકવન, એ ચાર વન છે. તેમાંનું ભદ્રશાલવન ભૂતલ પાસે, નન્દનવન અને સૌમનસવન મેખલા યુગલ પર અને પંડકવન શિખર પર છે. અહીં આ પ્રમાણે ગાથાઓ કહી છે
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨
