________________
स्थानाङ्गसूत्रे ___टीका-'अञ्जोत्ति' इलादि-सुगमम् । नवरम्-' अज्जोत्ति' आर्या इति, हे आर्याः । आरात्-सर्वहेयधर्मेभ्यो याताः-बहिर्भूता इत्याः , तत्सम्बुद्धौ हे आर्यांः । इति-एवमभिलापेनाऽऽमन्य श्रमणो भगवान् महावीरः गौतमादीन् श्रमणान् एवं-वक्ष्यमाणप्रकारेणावादीत् । किमवादीत् ! इत्याह-'किं भया' इत्यादि, कस्माद् भयं येषां ते किं भयाः कुतो विभ्यतीत्यर्थः, प्राणा:-प्राणिनः, 'समणाउसो' इति-हे श्रमणा! आयुष्मन्तः ! इति गौतमादीनामामन्त्रणम् । मगवतोऽयं प्रश्नः शिष्याणां व्युत्पादनार्थ एव । अनेन च--'अपृच्छतोऽपि शिष्यस्य हिताय तत्त्वमाख्येयम्' इति सूचयति, उक्तश्चभूत प्रमाद से युक्त हुए जीव के द्वारा किया गया है अर्थात् प्रमाद यशवर्ती हुए जीव के द्वारा वह कर्म किया गया है अर्थात् दुःख से प्राणी डरते हैं हे भदन्त ! वह दुःख किस उपाय से नष्ट किया जाता है ? तब प्रभु ने कहा-हे गौतम! यह दुःख बन्ध हेतु के प्रतिपक्षभूत ज्ञानादिक से नष्ट किया जाता है। टीकार्थ-समस्त हेयधर्मीसे जो दूर हैं वे आर्य हैं अर्थात् सब त्याज्य धर्म को छोड़ने वाले वे आर्य हैं हे आर्यों ! इस प्रकार के सम्बोधन से श्रमण भगवान महावीर ने गौतमादिकों को सम्बोधित किया है और इस प्रकार से सम्बोधित कर फिर उन्हें समझाने के अभिप्राय से उनसे ही ऐसा पूछा है कि हे श्रमणों ! कहो, प्राणियों को भय किससे है ? इस प्रकार के प्रभु के पूछने से यहां ऐसा निष्कर्ष निकलता है कि गुरु से એટલે કે પ્રમાદને અધીન થયેલા જીવ દ્વારા તે કર્મ કરાયું છે. અને તે કર્મજનિત દુઃખથી જી ડરતાં હોય છે.
પ્રશ્ન–હે ભગવન્! તે દુઃખને નાશ કયા ઉપાયોથી કરી શકાય છે?
મહાવીર પ્રભુને ઉત્તર–હે ગૌતમ! બન્ધહેતુના પ્રતિપક્ષભૂત જ્ઞાનાદિકથી તે દુઃખનો નાશ કરી શકાય છે. ___टी-समरत डेय (त्याय) धन! त्याग ४२नारने माय ४९ छे. “3 આર્યો ! ” આ પ્રકારના સંબંધનથી શ્રમણ ભગવાન મહાવીરે ગૌતમાદિ શ્રમણ નિગ્રંથને સંબોધિત કર્યા છે. તેમને ધર્મતત્વ સમજાવવાના આશયથી આ પ્રકારનું સાધન કરીને તેમણે તેમને આ પ્રમાણે પ્રશ્ન પૂછે છે–
___“ श्रभो!! ४३, प्राणीमान न लय हाय छ ?” महापार પ્રભુના આ પ્રકારના પ્રશ્નને એ નિષ્કર્ષ નીકળે છે કે શિવે પૂછે કે ન પૂછે તે પણ ગુરુજનેએ તેમના હિતને વિચાર કરીને તેમને ધર્મતત્વ સમ
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨
