________________
६६८
स्थानाङ्गसूत्रे उक्तं च- " जहा धूमसिहा गेह, मलिणीकुचए सया।
वणिया वि तहा लोए, नराणं, निम्मलं मणं ॥१॥ पसंततरयं संतं, संतावेइ च देहिणं । लोगेऽणलसिहवित्थी, दढधम्मरुईणवि ॥२॥ जहा रुक्खाण साहग्गं, चाओली अहिकंपइ ।
तहेव ज्ञाणमेरुं थी, अहिकंपेइ सव्वहा ॥ ३ ॥" छाया-यथा धूमशिखा गेहं, मलिनी कुरुते सदा।
वनिताऽपि तथा लोके, नराणां निर्मलं मनः ॥१॥ प्रशान्ततरकं स्वान्तं, सन्तापयति च देहिनाम् । लोकेऽनलशिखेव स्त्री, दृढधर्म रुचीनामपि ॥२॥ यथा वृक्षाणां शाखाग्रं, वाताली अधिकम्पयति। तथैव ध्यानमेरु स्त्री, अधिकम्पयति सर्वथा ।३॥ इति । १४-१५ । " चत्तारि वणसंडा" इत्यादि-शिखासूत्रवदिदं सूत्र व्याख्येयम् , अत्र केवलं वामाऽऽवतः-वामवलनेन जातत्वाद् वायुना वामतः प्रकम्प्यमानत्वाद्वा वामाऽऽवतों भवति । इति, (१६) पुरुषस्तु प्राग्वत् (१७) ।। मू० ५१ ॥
इतः पूर्व पुरुषोऽनुकूलस्वभावोऽनुकूलप्रवृत्तिश्च निरूपितः तादृशश्च निर्ग्रन्यः कारणे सति निन्थ्या सह संलपन्नपि जिनाज्ञां नातिकामतीति दर्शयन्नाह
मूलम्-चउहि ठाणेहिंणिग्गंथेणिग्गंथि आलवमाणेवासंलबमाणे वा णाइक्कमइ, तं जहा-पंथं पुच्छमाणे वा १, पंथं देसमाणे शिखाका घर “चत्तारि वणसंडा" इत्यादि चार वनपंड हैं शिखामूत्र जैसे इस सूत्रका व्याख्यान करना चाहिये, जैसा कि-कोई एक वनषण्ड ऐसा होताहै जो-वाम टेढा मेढा होताहै और वायुद्वारा बांई ओर कपाया गया-हिलाया गया होने से वामावर्त्तवाला होता है।४। १६ इसी प्रकार से पुरुषजात भी चार होते हैं ॥५१॥
" चत्तारि वणसंडा" त्याह-शिक्षासूत्रना २ मा सूत्रतुं ५y વિવેચન થવું જોઈએ. જેમકે કઈ એક વનખંડ (વનખંડ) એ હોય છે કે જે વામ (વાંકેચૂકે) હોય છે, અને પવન દ્વારા ડાબી તરફ ઝુકેલે હોવાથી વામ આવત્તવાળા પણ હોય છે. બાકીના ત્રણ ભાંગા જાતે સમજી લેવા. ૧૬ એજ પ્રમાણે દાર્જીનિક પુરુષના પણ ચાર પ્રકાર સમજવા. ૧૭સૂ. ૫૧ છે
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨
