________________
५२
स्थानाङ्गसूत्रे कानामपि विज्ञेयानि । एवं मनुष्याणामपि बोध्यम् । तदभिलापो यथा-" तीहिं दिसाहिं पंचिंदियतिरिक्खजोणियाणं गई पवत्तई " एवमागत्यादिपदेष्वपि संयोजनीयम् । मनुष्याभिलापो यथा--" तीहिं दिसाहि मणुस्साण गई पबत्तइ " एवमागत्यादिषु सर्वेषु पदेषु संयोजनीयम् । एवं चैतानि सर्वाणि गत्यागत्याधपेक्ष्य पविंशतिः सूत्राणि भवन्तीति । एतानि गत्यादीन्यजीवाभिगमान्तानि सामान्यजीवस्त्राणि सन्ति । चतुर्विंशति दण्डकचिन्तायां तु नारकादिपदेषु दिकत्रये गत्यादीनां त्रयोदशानामपि पदानां सामस्त्येनासंभवः, पञ्चेन्द्रियतियक्षु मनुतिर्यंचयोनिकों के भी गति आदि पद जानना चाहिये तथा मनुष्यों के भी जानना चाहिये इनका अभिलाप इस प्रकार से है “तीहिं दिसाहिं पंचिंदियतिरिक्खजोणियाणं गई पवत्तइ" इसी तरह का अभिलाप आगति आदिपदों में भी करना चाहिये मनुष्याभिलाप इस प्रकार से है-" तीहिं दिसाहिं मणुस्साणं गई पवत्तइ" इसी तरह का अभिलाप आगति आदि समस्तपदों में करना चाहिये इस प्रकार से ये सब गति आगति आदि की अपेक्षा करके २६ सूत्र होते हैं गति आदि से लेकर अजीवाभिगम तक के मूत्र सामान्य जीवमूत्र हैं चौबीसदण्डक के विचार को अपेक्षा से नारकादिपदों में दिकत्रय में गत्यादिक १३ पदों का सम्पूर्ण रूप से संभव नहीं हैं पंचेन्द्रियतिर्यञ्चों में और मनुष्यों में इनका संभव है सो पंचेन्द्रियतिर्यचों के और मनुष्यों के सूत्र कहे हैं। इन पदों का सामस्त्यल्प से नारकादिकों में संभव क्यों नहीं है ? तो થયું છે, એજ પ્રમાણે પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ નિકેમાં પણ ગતિ આદિ પદનું કથન સમજવું જોઈએ, અને એ જ પ્રમાણે મનુષ્યમાં પણ સમજવું. તેમને ममिता५ मा प्रभारी छ-" तीहि दिसाहि पंचिदियतिरिक्खजोणियाण' गई पवत्तह" 2प्रा२ने। अमिता५ भागति पिहोभा ५९] सभ७ वा. मानव्यानी गतिविषय मनिसा५ मा प्रमाणे छ-" तीहि दिसाहि मणुस्साण गई पवत्तइ" मेरी प्रार! ममिता५ मागति माह पहीमा ५ सभा જોઈએ. આ રીતે ગતિ, આગતિ પદને અનુલક્ષીને કુલ ૨૬ સૂત્ર થાય છે. ગતિ આદિથી લઈને અછવાભિગમ સુધીનાં સૂત્ર સામાન્ય જીવ સૂત્રે છે. ચોવીસ દંડકના જીવોની અપેક્ષાએ વિચાર કરવામાં આવે તે નારકાદિ પદેમાં ત્રણ દિશામાં ગતિ આદિ ૧૩ પદેને સંપૂર્ણરૂપે સંભવ નથી. પાંચેન્દ્રિય તિય અને મનુષ્યમાં તેમને સંભવ હોવાથી અહીં પંચેન્દ્રિય તિ અને મનુષ્યનાં સૂત્રે કહેવામાં આવ્યાં છે. આ પદેને નારકાદિમાં સંપૂર્ણ રૂપે
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨
