________________
स्थानाङ्गसूत्रे कालस्य खलु पिशाचेन्द्रस्य पिशाचराजस्य चतस्रोऽग्रमहिष्यः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-कमला १, कमलप्रभा २, उत्पला ३, सुदर्शना ४। एवं महाकालस्यापि ।
सुरूपस्य खलु भूतेन्द्रस्य भूतराजस्य चतस्रोऽग्रमहिष्यः प्रज्ञप्ताः, तद्यथारूपावती १, बहुरूपा २, सुरूपा ३, सुभगा ४॥ एवं प्रतिरूपस्यापि,
पूर्णभद्रस्य खलु यक्षेन्द्रस्य यक्षराजस्य चतस्रोऽग्रमहिष्यः प्रज्ञप्ताः, तद्यथापुत्रा १, बहुपुत्रिका २, उत्तमा ३, तारका ४। एवं माणिभद्रस्यापि, अग्र महिषियोंके सम्बन्धमें भी जानना चाहिये । यहां यावत् शब्दसे कोलपाल और शङ्खपाल इन दोनों लोकपालोका ग्रहण हुवा है । इस तरह-समस्त दक्षिणेन्द्र के लोकपालोंकी अग्र महिषियोंके सम्बन्धमें यावत्-दक्षिणेन्द्र घोषके लोकपालोंकी अग्र महिषी तक समझ लेना चाहिये । इस तरहसे उत्तरार्धके अधिपति जो यावत् महाघोष हैं उनके लोकपालोंकी अग्रमहिषियोंके सम्बन्धमें भी जानना चाहिये। पिशाचेन्द्र पिशाचराजकालकी अग्रमहिषियां ये चार हैं, कमला १, कमलप्रभा २, उत्पला ३ और सुदर्शना ४ । इसी तरहसे महाकालकी अग्रमहिषियोंके सम्बन्धमें भी जानना चाहिये। भूतेन्द्र-भूतराज सुरूपकीभी चार अग्र महिषियां है, जैसे-रूपावती १, बहुरूपा २, सुरूपा ३ और सुभगा ४ । ऐसेही प्रतिरूपकी अग्रमहिषियोंके सम्बन्धमें जानना।
__ यक्षेन्द्र -यक्षराज पूर्णभद्रकी चार अग्रमहिषियां जैसे-पुत्रा १, बहुपुत्रिका २, उत्तमा ३, तारका ४ ये हैं । इसी तरह से माणिभद्रकी પાલેની અગ્નમહિષીઓ વિષે પણ એ જ પ્રમાણે કથન સમજવું. અહીં “પર્યન્ત” પદથી કેલપાલ અને શંખપાલ નામના બે લેકપાલ ગ્રહણ કરવા જોઈએ.
એ જ પ્રમાણે ઘેષ પર્યન્તના સમસ્ત દક્ષિણેન્દ્રોના લેકપાલેની અગ્ર. મહિષીઓનું કથન અહીં કરવું જોઈએ. એ જ પ્રમાણે મહાઘેષ પર્યન્તના ઉત્તરાઈના ઈન્દ્રોને કપાલેની અગ્રમહિષીઓનું કથન પણ અહીં કરવું જોઈએ.
પિશાચે પિશાચરાજ કાળની ચાર અગ્રમહિષીઓનાં નામ આ પ્રમાણે छे-(१) भसा, (२) मतमा, (3) Guan मने (४) सुश ना. मेर પ્રમાણે મહાકાળની અગ્રમહિષીઓ વિષે પણ સમજવું. ભૂતેન્દ્ર ભૂતરાય સુરૂપની ચાર અમહિષીઓનાં નામ આ પ્રમાણે છે-(૧) રૂપાવતી, (૨) બહુરૂપ (3) सु३५॥ मने (४) सुभा. प्रति३५नी अभडिषीय विष ५ से। કથન સમજવું. યક્ષેન્દ્ર યક્ષરાજ પૂર્ણભદ્રની ચાર અગ્ર મહિષીઓનાં નામ આ प्रमाणे छ-(१) पुत्रा, (२) मत्रिता, (3) उत्तमा भने (४) ता२४१ मे પ્રકારનું કથન માણિભદ્રની અગ્રમહિષીઓ વિષે પણ સમજવું.
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨
