________________
सुघा टीका स्था०४ उ०१ सू०१९ लोकपालादिनिरूपणम्
" एवं एगंतरिया" इत्यादि-एकान्तरिताः-अन्तरं-व्यवधानं, तज्जातमेषा-मित्यन्तरिताः, एकेनान्तरिता एकान्तरिताः एकव्यवहिता लोकपालाश्च. वारश्चत्वारो ' यावद् अध्युतस्य '-अच्युतपर्यन्तानां शक्रेशानातिरिक्तानां सनत्कुमारादारभ्याच्युतपर्यन्तानामष्टानामिन्द्राणां शक्रेशानयोः प्रत्येकं यथाक्रमात् सोमयम-वरुण-चैश्रवणाः सोम-यम-चैश्रवण-वरुणा उक्तास्तथा प्रत्येकं बोध्याः, अर्थायथा शक्रस्य तथेशानमन्तरीकृत्य सनत्कुमारस्य, यथेशानस्य तथा सनत्कुमारमन्तरीकृत्य माहेन्द्रस्य, एवमेकैकमन्तरीकृत्य शक्रेशानवदच्युतपर्यन्तेन्द्राणां चखारश्चत्वारो लोकपाला बोध्याः, तथा च-शक्रवत्-सनत्कुमार ब्रह्म-महाशुक्र प्राणतेन्द्रा
शक-और ईशानसे अतिरिक्त सनत्कुमारसे लेकर अच्युत पर्यन्त आठ इन्द्रों के, और शक्र, एवं-ईशानके प्रत्येकका, जैसे-क्रम से सोम, यम, वरुण और वैश्रवण । सोम, यम, वैश्रवण और वरुण ये लोकपाल कहे गये है वैसे ही प्रत्येकके लोकपालों को जानना चाहिये । तात्पर्य इस कथनका ऐसा है कि-शक के जो लोकपाल कहे गये हैं वेही लोकपाल ईशानको अन्तरित करके सनत्कुमारके हैं ऐसा कहना चाहिये। तथा-जैसे लोकपाल ईशानके कहे गये हैं वैसे ही लोकपालको अन्तरित करके माहेन्द्र के हैं ऐसे कहे गये हैं । इस तरह एक एकको अन्तरित करके शक्र और ईशान के जैसे अच्युत पर्यन्त इन्द्रोंके चार-२ लोकपाल जानना चाहिये। तथाच-शकके सदृश सनत्कुमार, ब्रह्म, महाशुक्र, और प्राणत इन इन्द्रोंके लोकपाल हैं । और ईशान सदृश माहेन्द्र,
“ एवं एगंतरिया" त्या:
શક્ર અને ઇશાન સિવાયના સનકુમારથી લઈને અયુત પર્યન્તના આઠ ઈન્દ્રોના લેકપાલનાં નામે અનુક્રમે શક અને ઈશાનના લોકપાલનાં નામો પ્રમાણે સમજવા. એટલે કે ત્રીજાના (સનકુમારના) ચાર કપાલનાં નામ સોમ, યમ, વરુણ અને વૈશ્રવણ છે, માહેન્દ્ર (થા દેવકને ઈન્દ્ર) ના લોકપાલ સેમ, યમ, વૈશ્રવણ અને વરુણ છે. આ રીતે એક એક દેવલોકને અન્તરિત કરીને જે લેકપાલનાં નામે આપવામાં આવે, તે તે નામે સરખાં આવે છે. જેમકે શક્રની જેમ સનકુમાર, બ્રહ્મ, મહાશુક અને પ્રાણત, આ ચાર દેવલોકના ઈન્દ્રોના લેકપોલેનાં નામ સોમ, યમ, વરુણ અને વૈશ્રવણ છે. અને મહેન્દ્ર, લાન્તક, સહસ્ત્રાર અને અમ્યુતના ઈન્દ્રોના લેકપાલનાં નામ
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨
