________________
सुधा टीका स्था० ४ ० १ सू० १९ लोकपालादिनिरूपणम्
" हरिस्सहस्से " - त्यादि - हरिसहस्य - तदाख्यस्य औदीच्य विद्युत्कुमारेन्द्रस्य लोकपालाचत्वारो ज्ञेयाः, ते यथा-प्रभः १, सुप्रभः २, सुप्रभकान्तः ३, प्रभकान्तः । इति ।
" अग्गिसिहस्से - त्यादि - अग्निशिखस्य - तदाख्यस्य दाक्षिणात्याग्निकुमारेन्द्रस्य लोकपालाश्चत्वारः प्रज्ञप्ताः, ते यथा-तेजाः १, तेजश्शिखः २, तेजः कान्तः ३, तेजःप्रभः ४ । इति ।
" अग्गिमाणस्से " - त्यादि - अग्निमाणवस्य - तदाख्यस्यौदीच्या ग्निकुमारेन्द्रस्य लोकपालावत्वारः प्रज्ञप्ताः, ते यथा-तेजाः १, तेजः शिखः २, तेजःप्रभः ३, तेजः कान्तः ४ | इति ।
46
“ पुण्णस्से " - स्यादि - पूर्णस्य तदाख्यस्य दाक्षिणात्यद्वीप कुमारेन्द्रस्य लोकपालाश्चत्वारः प्रज्ञप्ताः, ते यथा - रूपः १, रूपांश: २, रूपकान्तः ३, रूपप्रभः ४| इति । हरिकान्त दक्षिणार्धका अधिपति है और हरिसह उत्तरार्धका । हरिसहके लोकपालोंके भी येही नाम हैं परन्तु प्रभकान्त यहां चौधा है और सुप्रभकान्त तीसरा है । अग्निशिख और अग्निमाणव ये दो इन्द्र अग्निकुमारोंके हैं, इनमें अग्निशिख दक्षिणार्धका और अग्निमाणव उत्त रार्धका अधिपति होते हैं। अग्निशिखके लोकपाल तेजा:- तेजः शिख तेजः कान्त - तेजःप्रभ, येही अग्निमाणवके भी लोकपाल हैं केवल- पहेले के चौथे यहाँका तीसरा हो जाता हैं और वहांके तीसरा यहांका चौथा हो जाता हैं और वहाँ के तीसरा यहांका चौथा होजाते हैं।
पूर्ण और वसिष्ट ये दो इन्द्र दीपकुमारोंमें हैं इनमें पहला दक्षि णार्धका, और द्वितीय उत्तरार्धका अधिपति हैं । पूर्णके चार लोकपाल सोङयादोनां नाभ - (१) अल (२) सुप्रल, (3) सुप्रलअन्त भने (४) असान्त છે. બન્નેનાં લેાકપાલેાનાં નામ સરખાં છે, પણ ત્રીજા અને ચેાથા લેાકપાલનાં નામેા ઉલ્ટાસુલ્ટી છે. હરિકાન્તના ત્રીજા લેાકપાલનું નામ પ્રભુકાન્ત છે જ્યારે રિસહના ચોથા લેકપાલનું નામ પ્રભકાન્ત છે. હરિકાન્તના ચોથા લેાકપાલનું નામ સુપ્રભકાન્ત છે, જ્યારે હરિસંહના ત્રીજા લેાકપાલનું નામ સુપ્રભકાન્ત છે. અગ્નિશિખ અને અગ્નિમાણુવ એ અગ્નિકુમારાના ઇન્દ્રો છે. અગ્નિશિખ दृक्षिणाधना अधिपति छे. तेना सोम्याडी (1) तेलः (२) तेr:शिम, (3) तेभःअन्त भने (४) तेनःप्रल छे. अभिभाव उत्तरार्धनो अधिपति छे. तेना सोऽपालानां नाभ (१) तेलः, (२) तेजःशिम, (३) तेःयल भने (४) तेr:अन्त छे. અહીં પણ ત્રીજા અને ચાથા લોકપાલના ક્રમાંક ફરી જાય છે. દ્વીપકુમારેાના એ ઈન્દ્રોનું નામ પૂછુ અને વશિષ્ટ છે. દક્ષિણાને અધિપતિ
स ६६
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨
५२१
