________________
सुधा टीका स्था० ४ ० १ सू० २ वृक्षदृष्टान्तेन पुरुषादिनिरूपणम् ३७३
यद्वा कालापेक्षया चतुर्भङ्गीमाह उन्नत उन्नतः द्विधा उन्नतः यथा अशोकत्वादिजात्या कालक्रमेण विशालकायत्वेन च १, उन्नतः प्रणतः = अशोकत्वादिजात्या उम्नतः, ह्रस्वकायत्वेन प्रणतः २, प्रणत उन्नतः - निम्बत्वादिजात्या प्रणतः, विशालकायत्वेन चोन्नतः ३, प्रणतप्रणतः - द्विधा प्रणतः - निम्बत्वादिजात्या प्रणतः ह्रस्व कायत्वेन चेति ४ । इति दृष्टान्तसूत्रम् ।
अथ दाष्टन्तिक सूत्रमाह
" एवामेव " इत्यादि - एवमेव अनेनैव प्रकारेण वृक्षत्रदेवेत्यर्थः, चत्वारि पुरुषजातानि = पुरुषप्रकाराः साधनो गृहिणो वा, प्रज्ञप्तानि तद्यथा- उन्नतः कुलैश्वर्यप्रभृतिमिलकिकेर्गुणै गृहस्थपर्याये, स एव पुनरुन्नतो लोकोत्तरैर्ज्ञानक्रियादिभि
अपेक्षा लेकर सूत्रकार ने " द्विधा उन्नतः " इत्यादिरूप से चतुर्भङ्गी को कहा है, जैसे उन्नत उन्नत, अशोकत्व आदि जाति से उन्नत एवं कालक्रम को लेकर विशाल कायरूप से भी उन्नत - १ उन्नत प्रणत, अशोकत्यादि जाति से उन्नत, और-ह्रस्व कोयरूप से प्रणत-२ प्रणत उन्नत निम्बत्वादि जाति से प्रणत और विशाल कायरूप से उन्नत - ३ प्रणत प्रणत निम्बत्वादि जाति से प्रणत और ह्रस्व कायरूप से प्रणत ४ इस प्रकार से यह दृष्टान्त सूत्र है ।
दान्तिक सूत्र -
एवामेव " इत्यादि वृक्ष की तरह ही पुरुष के चार प्रकार के साधु अथवा गृहीत जन के चार प्रकार कहे गये हैं, जैसे उन्नत उन्नत जो गृहस्थ पर्याय में कुल ऐश्वर्य आदि लौकिक गुणों से उन्नत रहता हो ३
अथवा अजनी अपेक्षाये सूत्रारे " द्विधा उन्नतः " आज समय भने
કામ શરીર “ અન્ને પ્રકારે ઉન્નત ’” ઈત્યાદિ રૂપ ચાર ભાંગા उद्या छे. नेमे....(१) उन्नत-उन्नत, अशोव आहि लतिनी दृष्टियो उन्नत ने अस ક્રમની અપેક્ષાએ વિશાલ કાયરૂપે પણ ઉન્નત. (૧) ઉન્નત-પ્રણત-અશેકત્વ આદિ જાતિની અપેક્ષાએ ઉન્નત અને હસ્વકાય રૂપે પ્રદ્યુત, (૩) પ્રદ્યુત–ઉન્નત. નિમ્મત્વ આદિ જાતિની અપેક્ષાએ પ્રણત અને વિશાળ કાયરૂપે ઉન્નત, (૪) પ્રણત-પ્રણત-નિમ્મત્વ આદિ જાતિની અપેક્ષાએ પણ હીન અને લઘુકાય રૂપે પણ પ્રણત ( હીન) આ પ્રકારનું આ દેષ્ટાન્તસૂત્ર છે. આ દૃષ્ટાન્ત જેને લાગુ પડે છે તેનું નામ हाष्टन्ति” छे.
८८
"
દાર્ણન્તિક સૂત્ર
" एवमेव " त्याहि-प्रेम वृक्षना यार प्रहार पडे छे, तेम साधु अथवा ગૃહસ્થજનના પણ ચાર પ્રકાર પડે છે-(૧) ‘ ઉન્નત-ઉન્નત ’ જે મનુષ્ય ગૃહસ્થ પર્યાયમાં કુળ, અશ્વય આદિ લૌકિક ગુણેથી ઉન્નત રહ્યો હાય, એજ મનુષ્ય
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨
―――
