________________
३५८
स्थानाङ्गसूत्रे गतं तृतीय स्थानं, सम्पति क्रममाप्तं चतुर्थस्थान प्रारभ्यते, अस्य च पूर्वेण सहायमभिसम्बन्धः-" तृतीयस्थाने जीवाजीवादिद्रव्यपर्यायाणां चैचित्र्यमभिहितमत्रापि तदेवाभिधीयते” इत्यमुनासम्बन्धेनाऽऽयातस्य चतुरुद्देशकात्मकस्य चतुर्थस्थानस्य प्रथमोद्देशकस्याऽऽयं सूत्रमाह
मूलम्-चत्तारि अंतकिरियाओ पण्णत्ताओ तं जहा-तत्थ खलु पढमा इमा अंतकिरिया-अप्पकम्मपच्चायाए यावि हवइ, से णं मुंडे भवित्ता अगाराओ अणगारियं पवइए संयमबहुले संवरबहुले समाहिबहुले लूहे तीरट्टी उपहाणवं दुक्खक्खवे तवस्सी तस्स णं णो तहप्पगारे तवे हवइ, णो तहप्प. गारा वेयणा हवइ तहप्पगारे पुरिसजाए दीहेणं परियारणं सिज्झइ बुज्झइ मुच्चइ परिणिव्वाइ सव्व दुक्खाणमंतं करेइ, जहा से भरहे राया चाउरंतचकवट्टी, पढमा अंतकिरिया १, अहावरा दोच्चा अंतकिरिया महाकम्मपच्चायाए यावि भवइ,
तृतीय स्थान समाप्त हो चुका, अब क्रम प्राप्त चतुर्थ स्थान प्रारम्भ होता है इस स्थान का पूर्वस्थान के साथ ऐसा सम्बन्ध है-"तृतीय स्थान में जीवाजीवादि द्रव्यों की पर्यायों का वैचित्र्य विविध प्रकार कहा गया है, सो यहां पर भी वही कहा जावेगा" इसी सम्बन्ध से आये हुवे इस चार उद्देशात्मक चतुर्थ स्थानके प्रथम उद्देशकका यह आय सूत्र कहा जा रहा है-"चत्तारि अंत किरियाओ पण्णत्तामो-" इत्यादि - હવે સ્થાનાંગ સૂત્રના ચોથા સ્થાનનું વિવેચન કરવામાં આવે છે – ત્રીજા સ્થાનનું વિવરણ પૂરું થયું. હવે અનુક્રમ પ્રમાણે ચેથા સ્થાનની પ્રરૂપણ શરૂ થાય છે. આ સ્થાનને પૂર્વ સ્થાન સાથે આ પ્રકારને સંબંધ છે– ત્રીજા સ્થાનમાં જીવ, અછવાદિ દ્રવ્યની પર્યાનું વૈચિત્ર્ય વિવિધ પ્રકારે પ્રકટ કરવામાં આવ્યું છે, અહીં પણ એ જ વિષયને અનુલક્ષીને ચાર સ્થાનની અપેક્ષાએ નિરૂપણ કરવામાં આવશે. ચતુર્થ સ્થાનનું પ્રતિપાદન કરતાં ચાર ઉદ્દેશકે છે, તેમાંથી પહેલા ઉદ્દેશાનું પહેલું સૂત્ર આ પ્રમાણે છે
" चत्तारि अंतकिरियाओ पण्णताओ" त्या
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨
