________________
स्थानानसूत्रे कुमारादि भवनपति-व्यन्तरज्योतिष्कवैमानिकदेवानामपि विज्ञेयानि ३। पृथिवीकायिकानामौदारिक तैजसकामणरूपाणि त्रीणि शरीराणि भवन्ति । एवंयथा-पृथिवीकायिकानामौदारिकादीनि शरीराणि भवन्ति तथा वायुकायिकव
र्जानां वायुकायिकान् वर्जयित्वेत्यर्थः 'जाव' इति यावत् , यावच्छब्देन' अप्काय-तेजस्काय - बनस्पतिकाय-द्वीन्द्रिय-त्रीन्द्रियाणाम्' इति ग्राह्यम् , चतुरिन्द्रियाणां चौदारिकतैजसकामणरूपाणि त्रीणि शरीराणि सन्ति । वायुका. यिकानां पञ्चन्द्रियतिरश्वां चाहारकवर्जशरीरचतुष्टयं मनुष्याणां तु शरीरपञ्चक भवतीति त्रिस्थानकानुरोधात्तानि नात्र दर्शितानि ।। मू० ७१ ॥
कल्पस्थितिव्यतिक्रामकाच प्रत्यनीका अपि भवन्तोति प्रत्यनीक मूत्रषट्कमाह
मूलम् --गुरुं पडुच्च तओ परिणीया पण्णत्ता, तं जहा-आयरिय पडिणीए, उवज्झायपडिणीए, थेरपडिणीए १ । गई पडुच्च तओ पडिणीया पण्णत्ता, तं जहा इहलोगपडिणीए, परलोगपडिणीए दुहओ लोगपडिणीए। समूहं पडुच्च तओ पडिणीया पण्णत्ता, तं जहा-कुलपडिणीए, गणपडिणीए, संघपडिणीए ३ । अणुकंपं पडुच्च तओ पडिणीया पण्णत्ता, तं जहा-तवस्सिपडिणीए, गिलाणपडिणीए, सेह पडिणीए। भावं पडुच्च तओपडिणीया पण्णत्ता, तं जहा-णाणपडिणीए, दंसणपडिणीए, चरित्तपडिणीए ५। सुयं पडुच्च तओ पडिणीया पण्णत्ता, तं जहा-सुत्तपडिणीए, अत्थपडिणीए, तदुभयपडिगाए ६ ॥ सू०७५ ॥ और पञ्चेन्द्रिय तिर्यश्च इनको औदारिक, वैक्रिय, तैजस और कार्मण ये चार शरीर तक भी हो सकते हैं, आहारक शरीर नहीं होता है तथा-मनुष्यों को तो पांच शरीर तक भी हो सकते हैं, परन्तु यहां पर त्रिस्थानक का प्रकरण होने से उन्हें यहां नहीं कहा गया है ॥मू०७४॥ ભાવ હોય છે. વાયુકાયિક અને પંચેન્દ્રિય તિર્યંચમાં દારિક ક્રિય, તેજસ અને કાશ્મણ એ ચાર શરીરને સદ્ભાવ હેઈ શકે છે–પણ આહારક શરીર હોતું નથી. મનુષ્યમાં તે પાંચ શરીરને સદ્ભાવ પણ હોઈ શકે છે, પરંતુ અહીં ત્રિસ્થાનકનો અધિકાર ચાલતો હોવાથી તેમની પ્રરૂપણ કરવામાં भावी नथी. ॥ सू. ७४ ।।
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨
