________________
सुधा टीका स्था० ३ उ.४ सू० ६७ किल्बिषिकदेवनिरूपणम् २२९ __छाया-त्रिविधाः देव किल्बिषिकाः प्रज्ञप्ताः तद्यथा-त्रिपल्योपमस्थितिकाः १, त्रिसागरोपमस्थितिकाः २, त्रयोदशसागरोपमस्थितिकाः ३ । १ । कुत्र खलु भदन्त ! त्रिपल्योपमस्थितिको देवकिल्बिषिकाः परिवसन्ति ?, उपरिज्योतिष्काणाम् , अधः सौधर्मेशानयोः कल्पयोः अत्र खलु त्रिपल्योपमस्थितिका देवकिल्बिषिकाः परिवसन्ति । १ । कुत्र खलु भदन्त ! त्रिसागरोपमस्थितिका देवकिल्बिषिकाः परिवसन्ति ? उपरि सौधमें शानयोः कल्पयोः अधः सनत्कुमारमहेन्द्रयोः कल्पयोः, अत्र खलु त्रिसागरोपमस्थितिका देवकिल्बिषिकाः परिवसन्ति । २ । कुत्र खलु भदन्त ! त्रयोदशसागरोपम स्थितिका देवकिल्बिषिकाः परिवसन्ति !, उपरिब्रह्मलोकस्य कल्पस्य, अधोलान्तकास्य कल्पस्य अत्र खलु त्रयोदशसागरोपमस्थितिका देवकिल्बिषिकाः परिवसन्ति ३ ॥ सू० ६७॥
टीका-'तिविहा' इत्यादि । त्रिविधा:-त्रिप्रकाराः देवकिल्बिषिकाः प्रज्ञप्ताः किरिबषं-किल्बिषिकाभावनोपात्तं पापमुदये विद्यते येषां ते किल्बिषिकाः, सा भावना चेत्थम्
" नाणस्स केवलीणं धम्मायरियस्स संघसाहूणं ।
माई अवन्नवाई किब्धिसियं भावणं कुणइ ॥ १॥ छाया-ज्ञानस्य केवलिनां धर्माचार्यस्य संघसाधूनाम् ।
मायी अवर्णवादी किल्बिषिका भावनां करोति ॥१॥" इति । देवानां मध्ये किल्बिषिका:-पापो मनुष्येषु चाण्डाला इवा स्पृश्या देवा देवकिल्विपिकाः । ते यथा-त्रिपल्योपमस्थितिकाः १, त्रिसागरोपमस्थितिकाः २,
देव और असुर आपस में संग्रामकारी होते हैं यह कहा है, तथा ये इन्द्रादिक के भेद से १० प्रकार के होते हैं, इन १० प्रकारों में एक किल्पिषिकों का भी है अतः अब सूत्रकार विस्थानक के अवतारी इन किल्बिषिकों का कथन करते हैं-"तिविहा देवकिदिवसिया-" इत्यादि सूत्र में जो किल्बिषिक हैं-वे तीन प्रकार के कहे गये हैं, जैसे-एक तीन पल्योपम की स्थितियाले, दूसरे तीन सागरोपम की स्थितिवाले, और तीसरे १३ सागरोपम की स्थिति वाले ।
આગલા સૂત્રમાં એ ઉલ્લેખ થયે છે કે દેવે અને અસુરે વચ્ચે કઈ કઈ વખત સંગ્રામ મચી જાય છે. ઈન્દ્રાદિકના ભેદથી તે દેના ૧૦ પ્રકાર કહ્યા છે. તે દસ પ્રકારના દેવામાં એક પ્રકાર કિલિબષિકેને પણ છે. તેથી હવે સૂત્રકાર ત્રિસ્થાનકને આધારે તે કિલિબષિકેનું કથન કરે છે–
"तिविहा देवकिदिवसिया " छत्याहिકિબિષિક દેના નીચે પ્રમાણે ત્રણ પ્રકાર કહ્યા છે(૧) ત્રણ પાપમની સ્થિતિવાળા (२) सागरामनी स्थिति मन (3) १३ सागरामनी स्थितियाणा,
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨
