________________
स्थानाक्षसूत्रे एतादृशाः पुरुषाः कालमासे कालं कृत्या सर्वार्थसिद्धे महाविमाने देवतया-देव. खेन उपपत्तारः-उत्पत्तिशीला भवन्ति । ते के ? इति ता नाह-राजनः, कीदृशाः ! परित्यक्तकामभोगाः-कामा:-कमनीयाः भोगाः शब्दादयः, ते परित्यक्ता यैस्ते तथा सर्वविरता इत्यर्थः । एतद्विशेषणस्याग्रेतनपदयोरपि सम्बन्धस्तेन-एतद्विशेषणविशिष्टाः सेनापतयः-सेनानायका, प्रशास्तारः-शासकाः शिक्षापदातारो धर्मशास्त्रपाठका इत्यर्थः ॥ मू० २६॥ पूर्वोक्तसर्वार्थसिद्धविमानसाधादू विमानान्तरमरूपणमाह
मूलम्-बंभलोगलंतएसु णं कप्पेसु विमाणा तिव्वण्णा पण्णत्ता, तं जहा किण्हा नीला लोहिया ॥ सू० २७ ॥
छाया-ब्रह्मलोकलान्तकयोः खलु कल्पयो विमानानि त्रिवर्णानि प्रज्ञप्तानि, तद्यथा-कृष्णानि, नीलानि, लोहितानि ।। सू० २७॥
टोका-बंमलोग० ' इत्यादि सुगमम् । नवरम्-ब्रह्मलोकलान्तकल्पविमानानि कृष्ण-नील-लोहितवर्णानि सन्ति ॥ सू० २७ ॥ विमानानि च देवशरीराधिष्ठितानि भवन्तीति देवशरीरमानमाह
मूलम्-आणयपाणयारणच्चुएसु णं कप्पेसु देवाणं भवधारणिजसरीरा उक्कोसेणं तिणि रयणीओ उड्ढे उच्चत्तेणं पण्णत्ता ॥ सू० २८॥ है ऐसे जीव चक्रवर्ती आदि राजा होते हैं, सर्वविरतिसंपन्न मानव होते हैं, सेनापति होते हैं और शासक-शिक्षादाता धर्मशास्त्र के पाठक होते हैं ॥ मू०२६ ॥
अब सूत्रकार सर्वार्थसिद्धविमान के साधर्म्य से अन्य विमानों की प्ररूपणा करते हैं-(बंभलोगलंतएप्लु णं कप्पे ) इत्यादि । टीकार्थ-ब्रह्मलोक और लान्तक कल्पों के विमान तीन वर्ण वाले कहे गये हैं जैसे कृष्णवर्णवाले, नीलवर्णवाले और लोहितवर्णवाले ॥ सू०२७ ॥ રાજા હોય છે, સર્વવિરતિ સંપન્ન માણસો હોય છે, સેનાપતિ હોય છે અને शास-शिक्षाहात अथवा धर्मशाना ५४४ डाय छे. ॥ सू. २६ ॥
સર્વાર્થસિદ્ધ વિમાનના સાધમ્યની અપેક્ષાએ હવે સૂત્રકાર અન્ય વિમાनानी प्र३५! ४रे छ-" भलोगलंतएसु णं कप्पेसु" त्याટીકાર્થ-બ્રહ્મક અને લાન્તક કલ્પનાં વિમાન નીચે પ્રમાણે ત્રણ વર્ણવાળાં
हा छ. (१) ४० पाi, (२) नीस वा अन (3) साडित (ara) पाi. ॥ स. २७ ।।
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧
