________________
सुघा टीका स्था० २ उ० ३ सू० ३६ द्वीपसमुदाणामिन्द्रनिरूपणम् ४६७ विमानवर्णविषयः क्रमश्चायम्-सौधर्मेशानयोः पञ्चवर्णानि विमानानि । ततो द्वयोः सनत्कुमारमाहेन्द्रयोः कृष्णवर्णवर्जितानि चतुर्वर्णानि । पुनयोब्रह्मलोकलान्तकयोः कृष्णनीलवर्ण विहायान्यत्रिवर्णानि । ततः पुनर्द्वयोर्महाशुक्रसहस्रारयोः पोतानि शुक्लानि च । ततोऽनन्तर शुक्लान्येवेति, उक्तञ्च
" सोहम्मे पंचवन्ना, एक्कगहाणी उवजा सहस्सारो।
दो दो तुल्लाकप्पा, तेण परं पुंडरीयाइं ॥ १॥" छाया-सौधर्म पञ्चवर्णानि, एकैकहानिस्तु यावत् सहस्रारः ।
द्वौ द्वौ तुल्यौ कल्पौ, तेन परं पुण्डरीकाणि ॥१॥ इति । देवाधिकारादेव द्विस्थानकानुपातिनी तेषामवगाहनामाह-गेवेज्जगाणं' इत्यादि, अवेयकानां देवानामवगहना ऊर्बोच्चत्वेन द्वे रत्नी-रत्नि द्वयपरिमिता प्रज्ञप्ता भगवता ॥ सु० ३६॥
॥ इति द्विस्थानकस्य तृतीय उद्देशकः समाप्तः ॥२-३ ॥ के वर्ण इस प्रकार से है सौधर्म और ईशान में पांचों वर्णवाले विमान हैं। सनत्कुमार और माहेन्द्र इन दो कल्पों में कृष्णवर्णवर्जित चारवर्ण वाले विमान हैं। ब्रह्मलोक और लान्तक में कृष्ण, नील वर्ण वर्जित तीन वर्णवाले विमान हैं महाशुक्र और सहास्रार देवलोक में पीत और शुक्लवर्णवाले विमान हैं । इनके बाद शुक्लवर्णके ही विमान हैं। कहा भी है-" सोहम्मे पंचवन्ना" इत्यादि। ____यहां द्विस्थानों का प्रकरण चल रहा है इसलिये ग्रैयेयक निवासी देवों की ही यहाँ शरीरावगाहना कही गई है-कि-"गेवेजगाणं" ग्रैवेयक देयोंकी शरीरावगाहना ऊँचाईकी अपेक्षा रत्निप्रमाण है ॥ सू० २६ ॥
दूसरे स्थानकका तीसरा उद्देशा संपूर्ण ॥ २-३ વિમાનનાં વર્ણન આ પ્રમાણે છે-સૌધર્મ અને ઇશાનમાં પાંચ વર્ણવાળાં વિમાને છે. સનકુમાર અને મહેન્દ્ર કપમાં કૃષ્ણવર્ણ સિવાયના ચારે વર્ણનાં વિમાને છે. બ્રહ્મલેક અને લાન્તકમાં કૃષ્ણ અને નીલવર્ણ સિવાયના ત્રણે વર્ણનાં વિમાને છે. મહાશુક અને સહસ્ત્રાર કલ્પમાં પતિ અને શુકલ વર્ણનાં વિમાને છે. ત્યારપછીનાં કલ્પમાં શુકલવર્ણવાળાં જ વિમાને છે. કહ્યું પણ છે કે – " सोहम्मे पचवन्ना" त्यादि
બે સ્થાને અધિકાર ચાલકે હેવાથી શૈવેયક નિવાસી દેવાની જ शरीरावाना भी अट ४२वामा भावी छ. “गेवेज्जगाणं " अवेय:नियासी દેના શરીરનું પ્રમાણું-ઉંચાઈની અપેક્ષાએ બે રાત્નિપ્રમાણુ કહ્યું છે. સૂ. ૩૬
બીજા સ્થાનકને ત્રીજો ઉદ્દેશક સંપૂર્ણ છે ૨-૩ છે
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧
