________________
समयार्थचोधिनी टीका द्वि. श्रु. म. १ पुण्डरोकनामाध्ययनम् करोति-'से जहा णामए अरई सिया सरीरे जाया सरीरे संवुड़ा सरीरे अमिसमण्णागया सरीरमेव अभिभूय चिट्ठति तद्यथा नाम अरतिः-रक्तविकारेण जायमाना लघुव्रणपुञ्जरूपा शरीरे जाता शरीरे संवृद्धा शरीरेऽमिसमन्वागता शरीरमेवाऽभिभूय तिष्ठति । एवमेव धम्मा वि पुरिसा दिया जाव पुरिसमेव अभिभूय चिट्ठति' एकमेव धर्माः सर्वपदार्या अपि पुरुषादिका यावत् पुरुष वाऽभिभय तिष्ठन्ति । 'से जहा णामए वम्मिए सिया पुढवि जाए पुढवि संवुड़े पुढवि अभिसमण्णागए पुढविमेव अभिभूय चिटई' तयशनाम वल्मीकं स्यात् पृथिवीजातं पृथिवी संवृद्धं पृथिवीमभिसमन्वागतं पृथिवीमेवाऽभिभूय-व्याप्य तिष्ठति ‘एवमेव धम्मा वि पुरिसाइया जाव पुरिसमेव अभिभूय चिटुंति' एवमेव धर्मा अपि पुरुषादिका यावत् पुरुषमेशऽभिभूय तिष्ठन्ति । 'से जहा णामए रुक्खे सिया' तद्यथा नाम वृक्ष: स्यात् 'पुढवि जाए' पृथिवी जातः 'पुढवि सघुड़े' पृथिवी संद्धः 'पुढवि अभिसम
पुनः दूसरे दृष्टान्त से इसी अर्थ का समर्थन करते हैं-जैसे अरति (चित्त की उद्विग्नता) शरीर में उत्पन्न हुई, शरीर में वृद्धि को प्राप्त हुई, शरीर का ही अनुगमन करती है और शरीर के सहारे ही रहती है, इसी प्रकार सभी पदार्थ ईश्वर से ही उत्पन्न होते हैं यावत् ईश्वर के
आश्रय ही रहते हैं। __जैसे वल्मीक बांधी, गुजराती में राफडा' पृथ्वी से उत्पन्न होता है, पृथ्वी में ही बढता है, पृथ्वी में ही अनुगत रहता है और पृथ्वी को ही व्याप्त करके ठहरता है, इसी प्रकार समस्त जड़ चेतन पदार्थ भी पुरुष से ही उत्पन्न होते हैं यावत् पुरुष के ही आश्रित रहते हैं। जैसे वृक्ष पृथ्वी से उत्पन्न होते हैं पृथ्वी में वृद्धिपाता है, और
ફરીથી બીજુ સ્ટાન્ત બતાવીને આજ હેતુને વધારે દઢ કરે છે. જેમ અરતિ (ચિત્તનું ઉદ્વિગ્ન પણું) શરીરમાં ઉત્પન્ન થઈ શરીરમાં વધે છે, અને શરીરનું જ અનુશમન કરે છે, અને શરીરના આશ્રયથી રહે છે. એ જ પ્રમાણે સઘળા પદાર્થો ઈશ્વરથી જ ઉત્પન્ન થાય છે. યાવત્ ઈશ્વરના આશયથી જ રહે છે. જેમ વલમીક (રાફડે) પૃથ્વીમાંથી ઉત્પન્ન થાય છે, પૃથ્વીમાં જ વધે છે, અને પૃથ્વીમાં જ સ્થિર રહે છે. અને પૃથ્વીમાં જ અનુગત રહે છે, તથા પૃથ્વીમાં જ વ્યાપ્ત થઈને રહે છે. એ જ પ્રમાણે સઘળા જડ અને ચેતન પદાર્થો પણ ઈવમાંથી જ ઉત્પન્ન થયા છે. યાવત પુરૂષના આશ્રयथी २७ छे.
જેમ વૃક્ષ પૃથ્વીથી ઉત્પન્ન થાય છે. પૃથ્વીમાં વધે છે, અને પૃથ્વીમાં
श्री सूत्रतांग सूत्र : ४