________________
समयार्थबोधिनी टीका द्वि. श्रु. अ.७ सप्तमाध्ययनावतरणिका
६८७
-
-
%3
सम्
॥ अथ सप्तममध्ययनमारभ्यते ।। गतं षष्ठ मध्ययनं साम्प्रतं सप्तममध्ययनमारभ्यते । षष्ठाऽध्ययने विस्तरशः साधूनामाचार प्रदर्शितः परन्तु श्रावकाणामाचारो न दर्शित इति श्रावकाणामाचार दर्शयितुं सप्तममध्ययनमारभ्यते । एतस्य नालन्दीयाऽध्ययनमिति नाम सम्पद्यते । राजगृहान बहिर्नालन्दा नामकं पाटकं विद्यते तत्र यद् जातं तद् व्यपदिश्यते अतो मालन्दीयमिति अध्ययनस्य व्यपदेशः । न-अलं याचकेभ्यो निषेधवचनं ददातीति मालन्दा, अत्र न अलं शब्दौ उभावपि निषेधार्थको, प्रकृतार्थबोधको एव भवतः। अतो ज्ञायते तत्र याचकानां समस्तार्थप्राप्तिर्भवतीति, अनेन सम्बन्धेनाऽयातस्या
सतवां अध्ययन का प्रारंभ छठा अध्ययन समाप्त हुआ, अब सातवां आरंभ करते हैं। छटे अध्ययन में विस्तार पूर्वक साधु का आवार प्रदर्शित किया गया है किन्तु श्रावकों के आचार का प्रतिपादन करने के लिए सातवें अध्ययन का आरंभ किया जाता है । इस अध्ययन का नाम 'नालन्दीय है । राजगृह नगर के बाहर नालन्दा नामक पाटक (पाडा) उपनगर-है । उससे संबंध रखने वाला विषय 'नालन्दीय' कहलाता है । यही कारण है कि इस अध्ययन का 'नालन्दीय-अध्ययन' नाम पड़ा है । 'नालन्दा' शब्द के तीन अवयव हैं-न+अलम् + दा याचकान् प्रति इति नालन्दा यहाँ न और अलम् यह दो निषेध द्योतक शब्द हैं जो एक विधि को प्रकट करते हैं। इससे प्रतीति होती है कि वहां याचकों को पदार्थों का लाभ होता था। इस सम्बन्ध से प्राप्त इस अध्ययन का यह आदि सूत्र है
सातमा अध्ययन प्रारमછડું અધ્યયન સમાપ્ત કરીને હવે આ સાતમા અધ્યયનને પ્રારંભ કરવામાં આવે છે. છઠ્ઠા અધ્યયનમાં વિસ્તારપૂર્વક સાધુને આચાર બતાવવામાં આવેલ છે. પરંતુ શ્રાવકોને આચાર કહેલ નથી. તેથી શ્રાવકના આચારનું પ્રતિપાદન કરવા માટે આ સાતમા અધ્યયનને આરંભ કરવામાં આવે છે. આ અધ્યયનનું નામ “નાલન્દીય” છે. રાજગૃહ નગરની બહાર નાલન્દા નામનું પાટક (પાડા) ઉપનગર છે. તેની સાથે સંબંધ રાખવાવાળા વિષય “નાલન્દીય કહેવાય છે. આ કારણથી જ આ અધ્યયનનું નામ “નાલદીય' રાખવામાં भाव छ. 'नासो' शहना ऋण सवयव छ. नमसभू+ 'न अलम् याचकान् प्रति इति नालन्दा' महीयांन भने ससम् । सन्न निषेध मताવનારા શબ્દો છે. જે એક વિધિને પ્રગટ કરે છે. તેનાથી નિશ્ચય થાય છે કેત્યાં યાચકોને સઘળા પદાર્થોને લાભ થતું હતું આ સમ્બન્ધથી આવેલ આ
श्री सूत्रतांग सूत्र : ४
