________________
५७०
सूत्रकृताङ्गस्त्रे
,
'दो उवण्णमन्नं' द्वौ अपि अन्योऽन्यम् ' जम्हा' यस्मात्कारणात् 'न समेति' व समितः अनेन प्रकारेण प्राथमिकैकान्तचारित्वव्यवहारः सम्यक् । अथवा - एतत्कालिक बहुजनाकुलवास एव सम्यक् स्यात् । न तु एतद् द्वयमपि समीचीनं सम्भवति । यतो द्वयोरपि परस्परविरोधात, अन्योऽन्ययोः पारस्परिक सम्मेलनं न संभवति । इदानीं जीविकां संपादयति,
तदुक्तम् ' छत्र छात्र- पात्रं वस्त्रं यष्टिं च चर्चयति भिक्षुः ।
वेषेण परिकरेण च कियताऽपि विना न भिक्षाऽपि ॥ इति ॥ अयं भावः - यद्येकान्त वारित्वं श्रेयः पूर्वमश्रितत्वात् ततः सर्वदा अन्यनिरपेक्षं तदेव कर्त्तव्यम्, अथ चेदं साम्यतं बहुपरिवारावृत्तं स्वात्मानं साधु मन्यसे ततः
टीकार्थ - इस प्रकार या तो पहले वाला उनका एकान्तचारित्व धर्म उचित हो सकता है अथवा इस समय का आचार सभा में धर्मदेशना देनेरूप आचार उचित हो सकता है। ये दोनों आपस में विरोधी व्यवहार उचित नहीं हो सकते । सत्य तो यह है कि आजकल महावीर आजीविका साधन कर रहे हैं । कहा है- 'छत्रं छात्र पात्र वस्त्रं' इत्यादि ।
'साधु अपने पास जो छत्र, छात्र (शिष्य) पात्र, वस्त्र और दंड रखता है, सो आजीविका के लिए ही रखता है । क्योंकि वेष और आडम्बर के विना भिक्षा भी नहीं मिलती ।'
तात्पर्य यह है-र्याद महावीर का पूर्वकालिक एकान्तचारित्र ही श्रेयस्कर था तो दूसरों की परवाह न करते हुए सदैव उसी का पालन करना चाहिए था । और यदि बहुसंख्यक परिवार से युक्त होना ही
टीडअर्थ - —આ રીતે અગર તેા પહેલાં ભૂતકાળમાં તેમણે આચરેલ એકાન્ત ચારિત્રરૂપ ધમ ચાગ્ય કહી શકાય, અથવા તે વમાન સમયમાં સભામાં ધ દેશના આપવા રૂપ આચાર ચેગ્ય કહી શકાય. પરસ્પરમાં વિરૂદ્ધ એવા આ બન્ને આચાર ચાગ્ય કહી શકાય નહીં. સાચુ તે એ છે કે—હાલમાં महावीर भानुविधानु उद्यान उरी रह्या छे उ छेउ - 'छत्रं, छात्र', पात्र, वस्त्र" इत्याहि
साधु चातानी पांसे थे छत्र, छात्र ( शिष्यो) पात्र, वस्त्र भने हौंड રાખે છે, તે આજીવિકા મેળવવા માટે જ રાખે છે. કેમકે વેષ અને આડમ્બર વિના ભિક્ષા પણ મળતી નથી.
કહેવાનુ તાત્પર્ય એ છે કે—જો મહાવીર સ્વામીએ ભૂતકાળમાં આાચરેલ એકાન્ત ચારિત્ર જ કલ્યાણ કારક હતું. તે પછી ખીજાઓની પરવાહ કર્યાં વિના હમેશાં તેનુ' જ પાલન કરવુ. ચાગ્ય હતુ. અને જો બહુ સખ્યા
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્ર : ૪
