________________
समयार्थबोधिनी टीका द्वि. श्रु. अ. ६ आईकमुनेर्गोशालकस्य संवादनि० ५६९ ___ अन्वयार्थः - (एव) एवम्-अनेन प्रकारेण (एगंत) एकान्तमेव-एकान्तचारिस्वाविकं सम्यक् (अदुवा वि) अथवाऽपि (इण्हि) इदानीमेतत्कालिकं बहुजनसमक्ष भाषणादिकमेव सम्यक् (दो उ वगमन्न) द्वावपि अन्योऽन्यम्-परस्परम् (जम्हान समें ति) यस्मात्कारणात् न समितः-समी वीनतां न गच्छतः, आर्द्रकः कथयति(पुन्वि) पूर्वम् (इण्हि) इदानीं-वर्तमानकाले (अणागयं वा) अनागतं वा-भविष्य. कालेऽपि (एगंतमेव) एकान्तमेव-एकविधत्वमेव (पडिसंदधाइ) प्रतिसंदधातिन तु पूर्वापरयोविरोधः कथमपि संभरतीति ॥३॥
टीका- 'एवं' एवम्-अनेन प्रकारेण 'एगंत' एकान्तचारित्वम्-तपः संयमशीलत्वं किं युक्त धर्मों या 'अद्वा वि' अथवाऽपि 'इण्हि' इदानीम् अस्मिन्समये इस वर्तमान कालमें और 'अणागयं वा-अनागतं वा' भविष्य काल में 'एगंतमेव-एकान्तमेव भगवान् तो एकान्त का हो अनुभव करते हैं। अत एव 'पडिसंदधाइ-प्रतिसदधाति' उनका पहलेके और वर्तमान के आचरण में किसी भी प्रकार का विरोध आता नहीं हैं ॥गा०३॥ __अन्वयार्थ-या तो महावीर का एकान्त विचारण ही सम्यक् आचार हो सकता है या इस समय का बहुतों के बीच देशना देने का आचार ही सम्यक् हो सकता है। दोनों परस्पर विरुद्ध आचार समीचीन नहीं हो सकते।
आईक उत्तर देता है-पूर्वकाल में, वर्तमान काल में और भविष्य काल में भगवान तो एकान्त का ही अनुभव करते हैं। अतएव उनके पहले के और अब के आचरण में किसी भी प्रकार का विरोध नहीं है ॥३॥ भूतभा 'इण्हि-इदानी' मा वतमान अणमा भने 'अणागयं-वा अनागतं वा' लविष्यमा 'एगतमेव-एकान्तमेव' सपान तो सतना on अनुभव उरेछ. तेथी । 'पडिसंदधाइ-प्रतिसंदधाति' तमना पाना अने पत भानना આચારમાં કઈ પણ પ્રકારને વિરોધ આવતું નથી. તેમ સમજવું પડે
અન્વયાર્થ–મહાવીર સ્વામીનું ભૂતકાળનું એકાત વિચરણ જ સમ્યક હોઈ શકે છે. અથવા આ વર્તમાન કાલીન ઘણુઓની સાથે રહીને દેશના આપવા રૂપ આચારણ જ સમ્યફ થઈ શકે છે. પરસ્પર વિરૂદ્ધ એવા બને આચાર યોગ્ય હોઈ શકે નહીં શલિકના આ કથનને ઉત્તર આપતાં આદ્રક મુનિ કહે છે કે–પૂર્વકાળમાં અને ભવિષ્યકાળમાં ભગવાન તે એકાન્તને જ અનુભવ કરે છે. તેથી જ તેઆના પહેલાના અને હાલના આચરણમાં કઈ પણ પ્રકારનો વિરોધ આવતું નથી. આવા
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્રઃ ૪
