________________
सूत्रकृताइसूत्रे स बन्धनविमुक्तो जातः, नृपेणोक्तं हे आई कमुने ! कथं तव दर्शनेन हस्ती वन्धनमुक्तो जातः, मुनिराह
'ण दुक्खणं वारणपासमोयणं गयस्स मत्तस्य वर्णमि रायं ।
जहा हु तत्थावलिएण कम्मुणा सुदुक्रवणं मे परिहाइ मोयणं' ॥१॥ छाया-न दुष्करं वारणपाशमोचनं गजस्य मत्तस्य वने च राजन् ।
यथा तु तत्रावलिकेन तन्तुना सुदुष्कर मे प्रतिभाति मोचनम् ॥ हे राजन् ! द्रव्यवन्धनबद्धस्य गनस्य बन्धनमोचनं न दुष्करम् किन्तु कर्मावलितन्तुबद्धस्य मम बन्धनमोचनं सुदुष्कर मे प्रतिभाति तत्र यदा कर्मबन्धनं मम त्रुटितं तदा हस्तिनो बन्धनं त्रुटितं तत्र किमाश्चर्यमिति भावः ।
॥ इति आर्द्रककुमार कथा ॥ रास्ते में एक राजा ने सेना सहित पड़ाव डाल रक्खा था। उस राजा का हाथी खंभे से बंधा हुआ था। मुनि को देख कर वह बन्धन से मुक्त हो गया। तब राजा ने पूछा-हे आईक मुनि ! तुम्हें देखते ही यह हाथी बन्धन से कैसे छूट गया ? मुनिने उत्तर दिया-'न दुक्खरं वारणपासमोयण' इत्यादि ।
भौतिक बन्धन से बद्ध हाथी का बन्धन टूट जाना क्या बड़ी बात है ? कर्मावली के तन्तुओं से बंधे हुए मेरे बन्धनों का टूटना ही मुझे तो कठिन प्रतीत होता है। किन्तु जब मेरे बन्धन छिन्न भिन्न हो गए तो हाथी का बन्धन छिन्नभिन्न हो जाय, यह कौन से आश्चर्य की बात है ?
आर्द्रककुमार की कथा समाप्त રસ્તામાં એક રાજાએ સેના સહિત પડાવ નાખેલ હતું. તે રાજાને હાથી થાંભલા સાથે બાંધેલ હતે. મુનીને જોઈને તે બંધનથી છૂટિ ગયે. ત્યારે તે રાજાએ તેમને પૂછયું કે-હે આદ્રક મુનિ ! તમને દેખતાં જ આ હાથી બંધનથી કેવી રીતે છૂટિ ગયો? મુનીએ તેઓને ઉત્તર આપતાં કહ્યું है-'न दुक्खणं वारणपासमोयण । त्याह.
ભૌતિક બંધનથી બંધાયેલા હાથીનું બંધન તૂટી જવુ તેમાં શું મોટી વાત છે? કર્માવલીના તાંતણાઓથી બાંધેલા આ મારા બંધને તૂટવા એજ મને તે કઠણ જણાય છે. પરંતુ જ્યારે મારા બંધને છિન્ન ભિન્ન થઈ ગયા. તે પછી આ હાથીના બંધને છિન્નભિન્ન થઈ જાય તેમાં આશ્ચર્ય જેવું શું છે?
આદ્રકકુમારની કથા સમાપ્ત
श्री सूत्रतांग सूत्र : ४