________________
समयार्थबोधिनी टीका द्वि. श्रु. अ. ४ प्रत्याख्यानक्रियोपदेशः ४३१
अथ चतुर्थ मध्ययनं प्रारभ्यतेतृतीयाऽध्ययनाऽन्ते-'आहारविशुद्धिः कर्त्तव्या' इत्युपदिष्टम् । आहारविशु. दया श्रेयःप्राप्तिः तदभावे चाऽनर्थप्राप्तिः, इति-अवयव्यतिरेकाभ्यां साधनभूताया आहारविशुद्धेः श्रेयः प्राप्तिकारणतां ज्ञात्वा श्रेयसोऽर्थिमिराहारगुप्तिः कर्ता व्या । परन्तु-माहारविशुद्धिर्न प्रत्याख्यानमन्तरेण सम्मवति, अत आहारविशुद्धः कारणभूतपत्याख्यानोपदेशाय चतुर्थाऽध्ययनस्य पारम्मो भवति ।
मूलम्-सुयं मे आउसं तेणे भगवया एवमक्खायं । इह खलु पच्चक्खाणकिरिया गामज्झयणे तस्स णं अयमटे पण्णत्ते। आया अपच्चक्खाणी यावि भवइ। आया अकिरिया कुसले यावि भवइ । आया मिच्छा संठिए यावि भवइ, आया एगंतदंडे यावि भवइ, आया एगंतबाले यावि भवइ, आया एगंत
चतुर्थं अध्ययन का प्रारंभ तीसरे अध्ययन के अन्त में आहार शुद्धि का उपदेश दिया गया है। आहार शुद्धि से कल्याण की प्राप्ति होती है और उसके अभाव में अनर्थ की प्राप्ति होती है। इस प्रकार अन्वय और व्यतिरेक के द्वारा आहार विशुद्धि श्रेयम् का कारण है। ऐसा जानकर श्रेयस (कल्याण) के अभिलाषी पुरुषों को आहार गुप्ति का सेवन करना चाहिए । परन्तु आहार की विशुद्धि प्रत्याख्यान के विना संभवित नहीं है, अतएव आहारशुद्धि के कारणभूत प्रत्याख्यान क्रिया का उपदेश देने के लिए चौथे अध्ययन का आरंभ किया जाता है-'सुयं मे आउ सं तेणं' इत्यादि।
यथा अध्ययन प्रारત્રીજા અધ્યયનના અંતમાં આહાર શુદ્ધિને ઉપદેશ આપેલ છે. આહાર શુદ્ધિથી કલ્યાણની પ્રાપ્તિ થાય છે અને તેના અભાવમાં અનર્થ થાય છે. આ રીતે અન્વય અને વ્યતિરેક દ્વારા આહાર વિશુદ્ધિ કલ્યાણનું કારણ છે. એ પ્રમાણે જાણીને કલ્યાણની ઈચ્છા રાખવા વાળા પુરૂએ આહાર ગુપ્તિનું સેવન કરવું જોઈએ. પરંતુ આહારની વિશુદ્ધિ પ્રત્યાખ્યાન વિના સંભવતી નથી. તેથી જ આહારશુદ્ધિના કારણે ભૂત પ્રત્યાખ્યાન ક્રિયાને ઉપદેશ આપવા માટે આ ચેથા અધ્યયનને પ્રારંભ કરવામાં આવે છે.આ અધ્ય. यननु प सूत्र मा प्रमाण छे. 'सुयं मे आउसं तेणे' त्यादि. . .
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્રઃ ૪
