________________
समयार्थबोधिनी टीका द्वि. श्रु. अ. ३ आहारपरिज्ञानिरूपणम् ३९१ जणयंति' स्त्री भावमे के जनयन्ति-खी स्वरूपेण समुत्पद्यते-जन्म गृह्णन्ति 'पुरिसं वेगया जणयंति' पुरुषभावमेके जनयन्ति-पुरुषरूपेणाऽपरे समुत्पद्यन्ते, 'णपु. सगं वेगया जणयंति' नपुंसकभावमेके जनयन्ति-नपुंसकरूपेण समुत्पधन्ते, 'ते जीवा डहरा समाणा' ते जीवाः गर्भनिर्गता बालाः सन्तः 'माउक्खीरं सपि आहारैति' मातुः क्षीरं- दुग्धं सर्पिश्चाऽऽहारयन्ति-मातुरुदरान्निःसृताः मात: स्तनाभ्यां निग्मृतं दुग्धं बालरूपेण वृद्धाः सन्तः सर्पि घृतमाहारयन्ति, 'माणु: पुट्वेणं वुड्डा ओयणं कुम्मासं तसथावरे य पाणे ते जीवा आहारेति' गर्भान्निर्ग: च्छन्तः पूर्वजन्माभ्याससंस्कारवशात् स्तन्यं पिरन्तो विकशन्तः, आनुपूर्येण क्रमशः भवृद्धाः ओदनकुल्माषादिकं त्रसस्थावरांश्च प्राणान् अन्नादौ पतितान् सस्थावरान् जीवानां शरीराणि ते जीवा आहारयन्ति, 'ते जीवा अ हारेति पुढीसरीरं जाव सारूविकडं संत' ते जीवा आहारात पृथिवी शरीरं यावत् सःरूपी कतै स्यात , पृथिव्यादिकायान भुक्त्वा तान् स्वस्वरूपेग परिणमयन्ति-इति । 'अबरे वि य णं तेसिं णाणाविहाणं मणुस्सगाणं' अपराण्यपि च खलु तेषां नानाविधानां मनुष्या. णाम् 'कम्मभूमगाणं' कर्मभूमिकानाम् 'अम्मभूमगाणं' अकर्मभूमिकानाम् 'अंतरबाहर आते हैं और कोई स्त्री रूप में, कोई पुरुष रूप में और कोई नपुं. सकरूप में जन्म ग्रहण करते हैं। तत्पश्चात् वे माता के स्तनों से निक लने वाले दूध का आहार करते हैं और जब कुछ बडे हो जाते हैं तो घृत का आहार करते हैं। तात्पर्य यह है कि गर्भ से निकलते ही पूर्व जन्म के अभ्यास के मंस्कार के वश से माता का दूध पीते हैं। फिर अनुक्रम से वृद्धि को प्राप्त होते हुए ओदन (भान) कुलमाष तथा प्रप्त और स्थावर जीवों का आहार करते हैं। वे जीव पृथ्वीकाय आदि के शरीरों का भक्षण करते हैं और उसे अपने शरीर के रूप में परिणत करते हैं। उन कर्मभूमिज, अकर्मभूभिज, और अन्तर्वीपज मनुष्यों के
સ્ત્રીપણુથી, કોઈ પુરૂષ પણાથી, અને કઈ નપુંસક પણાથી જન્મ ગ્રહણ કરે છે. તે પછી તેઓ માતાના સ્તનેમાંથી નીકળનારા દૂધને આહાર કરે છે. અને જ્યારે કંઈક મોટા થાય છે, ત્યારે ઘીને આહાર કરે છે તાત્પર્ય એ છે કે-ગામથી નીકળતાં જ પૂર્વજન્મના અભ્યાસના સંસ્કાર વિશાત માતાનું દૂધ પીવે છે, તે પછી અનુકમથી વધતાં ઓદન (ભાત) કુમાશ તથા ત્રસ અને સ્થાવર જનો આહાર કરે છે. તે જ પૃથ્વીકાય વિગેરેના શરીરનું ભક્ષણ કરે છે. અને તેને પિતાના શરીરપણાથી પરિણુમાવે છે તે
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્રઃ ૪