________________
३०८
सूत्रकृताङ्गसूत्रे खिसनानि-खिमनं हस्तमुखादिविकारपूर्वकमपमाननम् , 'गाहणाओ' गर्हणागहणं गुर्वादिसमक्षे दोषमुद्धाट्य तिरस्करणम्, 'तज्जगाओं' तर्जनानिअंगुल्यादिना 'तालणाओ' ताडनानि-दण्डादिना, 'उच्चावया-गामकंटगा' उचावचाः-ग्रामकण्टकाः, तत्र उच्च बचाः अनेकविधाः अनुकूलाः, प्रतिकूला:, प्रामकण्टकाः श्रोत्रमनोहराश्च शब्दाः, 'बावीसं परीसहोवसग्गा' द्वाविंशतिः परीषहोपसर्गाः 'अहियासिज्जति' अधिसह्यन्ते-तेषां सहनं क्रियते इत्यर्थः, 'तमढे आराहति' तमर्थ मोक्षपाप्तिलक्षणमाराधयन्नि कृतमतयः, 'तमहं आराहिता' तमर्थ-मोक्षपापिलक्षममाराध्य 'चरमेहिं उस्सासनिस्तासेहि' चरमरन्तिमै रुच्छ्वासनिःश्वासः 'अणंतं' अनन्तम्-नास्ति-अन्तं-परिसमाप्तिर्यस्य तत् अनन्तम्, 'अणुत्तरं' सर्वत उत्तमम्, 'नियाघायं' निर्व्याघातम् व्याघातो बाधः चिनाशो वा तद्रहितमिति निर्याघातम्, 'निरावरण निरावरणम्-सर्वथा आवरणरहितम्-कोऽपि नास्ति आच्छादयिता तादृशम् । 'कसिणं' कृत्स्नम्-सकलपदार्थविषयकं सम्पूर्णमिति, 'परिपुणं' परिपूर्णम्-लेशतोऽपि न्यूनतारहितम् स्वभावापेक्षया पौर्णमासीचन्द्रवदखण्डम्, 'केवलपरगाणदंसणं' केवलवरज्ञानदर्शनम्केवलश्रेष्ठज्ञानं दर्शनश्च 'समुप्पाडेति' समुत्पादयन्ति, बाह्याभ्यन्तरसाधनेन मोक्ष आदि विकृत करके किया जाने वाला अपमान सहन किया था, गर्दा सहन की थी, तजेना और ताड़ना सहन की थी, इन्द्रियों के अनेक प्रकार के प्रतिकूल विषयों को सहन किया था, वाईस परीषहों और विविध प्रकार के उपसर्गों को सहन किया था, उस प्रयोजन को अर्थात् मोक्ष को प्राप्त कर लेते हैं। उस प्रयोजन को प्राप्त करके अन्तिमश्वासो च्छ्वासों में अनन्त, सर्वोत्तम, व्याघात (बाधा) से रहित, निरावरण सम्पूर्ण । सर्ववस्तुविषयक' तथा प्रतिपूर्ण (पूर्णिमा के चन्द्रमा के समान अखण्ड) केवल ज्ञान और केवलदर्शन को प्राप्त कर लेते हैं । केवलज्ञान और केवल दर्शन की उत्पत्ति के पश्चात् सिद्धि प्राप्त करते हैं । उनको એટલે કે હાથ અથવા મુખ વિકૃત કરીને કરવામાં આવનારા અપમાનને સહન કર્યું હોય, ગહ સહન કરી હોય, તર્જના સહન કરી હોય, અને તાડન સહન કર્યું હોય, ઈન્દ્રિયેના અનેક પ્રકારના પ્રતિકૂળ વ્યાપારોને-પ્રવૃત્તિને સહન કરેલ હોય ? બાવીસ પ્રકારના પરીષહે અને અનેક પ્રકારના ઉપસર્ગોને સહન કરેલ હોય તે પ્રજનને અર્થાત્ મોક્ષને પ્રાપ્ત કરી લે છે, તે પ્રયજન પ્રાપ્ત કરીને છેલ્લા શ્વાસોચ્છવાસમાં અનંત, સર્વોત્તમ, વ્યાઘાત, (બાધા)થી રહિત નિરાવરણ સપૂર્ણ (સર્વવતુ સંબંધી) તથા પ્રતિપૂર્ણપુનમના ચન્દ્રમાની જેમ અખંડ કેવળ જ્ઞાન અને કેવળ દર્શનની ઉત્પત્તિની
श्री सूत्रता सूत्र : ४
