________________
समथार्थबोधिनी टीका लि. श्रु. अ. १ पुण्डरीकनामाध्ययनम् णं से पुरिसे' ततः खलु स पुरुषः, यः पुष्करिण्यास्तीरे पूर्व देशादागत्य समुप. स्थितः सः, 'एवं वयासी' एवं वक्ष्यमाणवचनम् आदीत् 'अहमंसि' अहमस्मि 'पुरिसे' पुरुषः 'खेयन्ने' खेदज्ञः-खेदं-प्रार्गश्रमं जानातीति खेदज्ञः 'कुसले' कुशलः हिताऽहितमाप्तिपरिहारे निपुणः 'पंडिए' पण्डितः-विवेक बुद्धियुक्तः 'वियते' व्यक्तः 'मेहावी' मेधावी-हिताहितबुद्धिमान 'अबाले' अबालो वालभावाभिवृत्त 'मग्गस्थे' मार्गस्थः-सद्भिरावरितसन्मार्गे सदाचरणे त्रा आस्थितोऽस्मि । 'मग्गविउ' मार्गवित्-मार्गमहं जानामि मग्गस्स' मार्गस्य 'गइपरकपण्णू' गतिपराक्रमः, येन यथा चलन् जीवः स्वाभीष्टतमं देशम पाप्नोति, तमहं जानामि, अथवा-येन प्रकारेण जलमुत्तीर्य जलमध्यगतं वस्तु पाप्यते त. दृशग्रुपायमहं वेनि । 'अहमेयं अहमेतत् एतादृशोऽहम् एतत् 'पउमवर पुंडरीयं' पद्मवरपुण्डरीकं-प्रधानकमलम् 'उन्निरिखस्सामि' उन्निक्षेप्स्यामि जलादेतत् कमलमुक्षिप्याऽऽनेष्यामि-स्वा. यत्ती करिष्यामि । 'त्तिकर्दु' इति कृत्वा 'इइ वुया' इत्युक्त्वा 'से पुरिसे'
इस प्रकार देखने के पश्चात् पूर्व दिशा से आया हुआ वह पुरुष यों कहता है मैं मार्ग में होने वाले श्रम को जानता हूँ, हित की प्राप्ति
और अहित का परिहार करने में निपुण हू, विवेक बुद्धि से सम्पन्न हूं, प्रौढ परिपक्व हूं, मेधा का धनी हूं। सत्पुरुषों द्वारा आचरित मार्ग में या सदाचरण में स्थित हूँ। मार्ग का वेत्ता हूं जिस पथ पर चलता हुआ जीव अपने अभीष्ट लक्ष्य को प्राप्त करता है, में उस पथ को जानता हूँ अथवा जिस प्रकार जल में तैर कर जल के मध्य में स्थित वस्तु प्राप्त की जाती है, उसे मैं समझता हूं ! मैं पुरुष हूं-मर्द हूँ ! मैं इस प्रधान कमल को उखाड कर ले आऊंगा और अपना यना लूंगा।
આ પ્રમાણે જોયા પછી પૂર્વ દિશાથી આવેલ તે પુરૂષ એવું કહે છે કે - હું માર્ગમાં થયેલા પરિશ્રમને જાણું છું. હિતની પ્રાપ્તિ અને અહિતને પરિહાર-ત્યાગ કરવામાં કુશળ છું. વિવેક બુદ્ધિવાળો છું પ્રૌઢ અને પરિપકવ છું. બુદ્ધિશાળી છું. પુરૂ દ્વારા આચરવામાં આવેલ માગને જાણ વાવાળું છું. જે માર્ગ પર ચાલતે થકી જીવ પિતાની ઈચ્છા પ્રમાણેના લક્ષ્યને પ્રાપ્ત કરે છે. તે માર્ગને જાણુનારે છું. અથવા જે પ્રમાણે જળમાં તરીને જળની મધ્યમાં રહેલ વસ્તુ પ્રાપ્ત કરવામાં આવે છે, તેને હું સમજું છું હું પુરૂષ છું. મર્દ છું. હું આ શ્રેષ્ઠ કમળને ઉખાડીને લઈ આવીશ અને મારું બનાવીશ.
सू०२ श्रीसूत्र तांग सूत्र : ४
