________________
समयार्थबोधिनी टीका हि. श्रु. अ. १ पुण्डरीकनामाध्ययनम्
१३९ मानेन परिग्रहरूपेण स्वाधीनतया न स्वीकार्गः ‘ण परितावेयव्या' न परितापयितव्याः -अन्नपानाधवरोधेन, 'ण उद्दवे पव्वा' नो द्वेजयितव्याः-उद्विग्ना न कार्याः 'एस धम्मे धुवे णीयर साप्तए' एष धर्मः-अहिंसास्वरूप स्तीर्थकरप्रतिपादितो ध्रुवः सदा स्थायी,-नित्यः उत्पादविनाशरहितः, शाश्वतः-सदैकरूपे व्यवस्थितः। 'समिच लोगे खेपन्नेहिं पवेइए' समेत्य लोकान् खेदज्ञैः प्रवेदितः, ते महाशय स्तीथ करैः केवलज्ञानेन सर्वानेव लोकान् परिज्ञाय-पोऽहिसारूपो धर्मों नित्यो ध्रुवः प्रतिपादितः। एवं से मिक्खू-विरए पाणावायाभो जाब विरए परिग्गहाओ' एवं स भिक्षु विरतः माणातिपाताद यावत् परिग्रहाद् विरतः 'णो दंतपक वालणेणं' नो दन्तप्रक्षालनेन 'दंते पावालेज्जा' दन्तान् प्रक्षालयेत् , काष्ठादिना चूर्णेन दन्तान्नैव परिशोधयेत् । 'णो अंनणं' नो अञ्जनं कुर्यात्-नेत्रयोः कज्जलादिना 'णो वमर्ग' नो वमनम् योगक्रियया औषध्यादिना वा चमनं नैव कुर्यात् । णो धृवणं' नो धूनं सुगन्धितद्रव्ये ग वस्त्रादिकं नैव सुवासयेत् । अथवा-रोगशान्तये धूपं न कुर्यात् । ‘णो तं परियाविएज्जा' नो उद्वेग पहुंचाने योग्य नहीं हैं। यह अहिंसा धर्म ध्रुव नित्य और शाश्वत है । अर्थात् सर्वदा स्थायी है, उत्पाद विनाश से रहित है और सदैव एक रूप से स्थित है । उन महापुरुषों ने समस्त लोक को केवलज्ञान से जान कर इस नित्य ध्रुव और शाश्वत अहिंसाधर्म का प्रतिपादन किया है। ___ वह भिक्षु, जो प्रागातिपात से विरत है यावत् परिग्रह से विरत है, दन्त प्रक्षालन से अर्थात् दोनौन, चूर्ग आदि से अपने दांतों का प्रक्षालन न करे, नेत्रों में अंजन-काजल आदि न लगावे, योग क्रिया या औषध के द्वारा वमन न करे, सुगंधित द्रव्य से वस्त्र आदि को सुवासित न करे या रोग की शान्ति के लिए धूप न देवे और न धूम्रपान પરિતાપ કરવાને યોગ્ય નથી, ઉદ્વેગ પહોંચાડવા યોગ્ય નથી. આ અહિંસા ધમ. ધવ, નિત્ય, અને શાશ્વત છે અર્થાત્ સર્વદા સ્થાયી છે. ઉત્પાદ અને વિનાશ રહિત છે. અને સદા એક રૂપથી સ્થિત છે તે મહાપુરૂષે એ સઘળ હેકને કેવળ જ્ઞાનથી જાણીને આ નિત્ય, ધ્રુવ અને શાશ્વત એવા અહિંસા ધર્મનું પ્રતિપાદન કરેલ છે તે ભિક્ષુ છે કે જે પ્રાણાતિપાતથી વિરત છે, યાવત્ પરિગ્રહથી વિરત છે. દન્ત પ્રક્ષાલનથી અર્થાત્ દાતણ કે ચૂ–પાવડર વિગે. રેથી પિતાના દાંતેને સાફ ન કરે. આંખોમાં કાજળ વિગેરે ન લગાવે, યોગયિા અથવા એસડથી ઉલટી ન કરે સુંગંધવાળા પદાર્થોથી કપડા વિગેરેને સુગંધવાળા ન કરે. અથવા રોગની શાન્તિ માટે ધૂપ કરે નહીં. તથા “ઝ
श्री सूत्रांग सूत्र : ४
