________________
समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. ८ उ.१ धर्मस्वरूपनिरूपणम्
अन्वयार्थः-(पंडिए मुणी) पण्डितो मुनेः (अइमाणं) अतिमानम् (मायं च) मायांच चकरात् लोभक्रोधौ (सन्याणि च गारवाणि) सर्वाणि च गौरवाणिऋद्धिरससातरूपाणि 'परिणाय' परिज्ञाय-सम्यग् ज्ञात्वा ज्ञपरिक्षया ज्ञात्वा प्रत्याख्यानपरिज्ञया परित्यज्य 'निनाणं'-मोक्षम् (संधए सन्धयेत्-प्रार्थयेदिति ।३६॥
टीका-'पंडिए' पण्डित:- हेयोपादेयज्ञानवान 'मुणी' मुनिः-साधुः 'अइमाणं अतिमानम्-अहङ्कारमित्यर्थः च शब्दात् तत्पूर्वस्थितं क्रोधम् 'मायं च' मायां च शब्देन लोभम् 'सवाणि' सार्याणि 'गारवाणि' गौरवाणि-ऋद्धिरससातरूपाणि, 'तं परिणाय' तं-मायादिकं परिज्ञाय-ज्ञपरिज्ञया चतुर्गतिभ्रमणहेतुरूपं ज्ञात्वा प्रत्याख्यानपरिज्ञया परित्यजेत् । एतानि सर्वाणि परिहत्य 'निव्वाणं' निर्वाणं-मोक्षम् अशेषकर्मक्षयरूपम् 'संधए' सन्धयेत्-मोक्षानुसन्धानयुक्त क्रियां विषयभोगों को परिणाय-परिज्ञाय' सम्यक् प्रकार से ज्ञ परिज्ञाद्वारा जानकर प्रत्याख्यान परिज्ञासे त्यागकर 'निब्वाणं-निर्वाणम्' मोक्षकी 'संघए-संधयेत्' इच्छा करे ॥३६॥ __ अन्वयार्थ-विवेकवान् मुनि अतिमान, माया लोभ और क्रोधको तथा सब गौरवों को ज्ञपरिज्ञा से सम्पक रूप से जान कर प्रत्याख्यान परिज्ञा से त्याग करके निर्वाण की इच्छा करे ॥३६॥
टीकार्थ-हेय और उपादेय का ज्ञाता मुनि मान को 'च' शब्द से क्रोध को माया को और दूसरे 'च' शब्द से लोभ को तथा ऋद्धि, रस
और सातारूप सप (तीनों) गौरवों को ज्ञपरिज्ञा से चार गतियों में भ्रमण का कारण जान कर प्रत्याख्यान परिज्ञा से उनको त्याग दे। इन सब को स्याग कर मोक्ष की कामना करे। वाणि-सर्वाणि गौरवाणि' भने मया ॥२वियपोगाने 'परिणाय-परिFા સમ્યક પ્રકારથી જ્ઞપરિજ્ઞાથી જાણુને પ્રત્યાખ્યાન પરિજ્ઞાથી તેને ત્યાગ प्रशने 'निव्वाणं निर्वाणम्' भक्षनी 'संधए-संधयेत्' । ४२ ॥३६॥ __मन्वयाथ-विवान् मुनिये सत्यत मान, माया, सोम, तथा अपने તથા સઘળા ગૌરવને પવિજ્ઞાથી સારી રીતે જાણીને પ્રત્યાખ્યાન પરિજ્ઞાથી તેને ત્યાગ કરીને નિર્વાણની ઈચ્છા કરવી ૨૬
ટીકાઈ––હેય અને ઉપાદેય જાણવાવાળા મુનિએ માનને “” શબ્દથી કોપને. માયાને તથા બીજા “' શબ્દથી લેભને તથા ત્રાદ્ધિ, રસ, અને શાતારૂપ ત્રણે ગૌરને સપરિજ્ઞાથી ચાર ગતિમાં ભ્રમણનું કારણ જાણીને પ્રત્યાખ્યાન પરિણાથી તેનો ત્યાગ કરે. આ બધાને ત્યાગ કરીને મોક્ષની ઈરછા કરવી એજ કલ્યાણ કારક છે.
श्री सूत्रकृतांग सूत्र : 3
