________________
समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. १६ विधिनिषेधस्वरूपनिरूपणम् आत्मास्तित्ववादः स प्राप्तो येन स आत्मवादमाप्तः आत्मास्तित्ववादीत्यर्थः, यद्वा तथा आत्मन उपयोगलक्षणस्याऽसंख्येयपदेशात्मकस्य संकोच विकाशवतः स्वकृत कर्मफलभोक्तुः प्रत्येकसाधारणशरीरतया व्यवस्थितस्य द्रव्यपर्यायतयानित्यानित्याद्यनंतधर्मात्मकस्य च वादः आत्मवादस्तं प्राप्त आत्मवादमाप्तः, 'विऊ' विद्वान् जीवाजीवादिसमस्तपदार्थस्य स्वरूपवित् । 'दुइओ वि' द्विधावोऽपि द्विमकारतोऽपि द्रव्पयो भावतश्वापि 'सोय पलिच्छिन्ने' स्रोतः परिच्छिन्नः-स्रोतांसि द्विविधान्यपि, तत्र द्रव्यस्रोतांसि विषयेषु - इन्द्रियाणां प्रवृत्तयः, भावस्रोतांसि मनोज्ञामनोशनन्दादिविषयेषु रागद्वेषोत्पत्तिरूपाणि तानि परिच्छिनानि अपनीतानि येन स परिच्छि स्रोताः । तथा 'णो पूयासक्कारलाभट्टी' नो पूजा सरकारलाभार्थी, नो=नैव स्वस्य पूजायाः श्लाघादिरूपाया सत्कारस्य वखादिरूपस्य लाभः प्राप्तिः, तत्य अर्थी = पार्थकः पूजासत्कारलाभार्थी पूनासत्कारादिकं नेच्छतीति भावः, किन्तु -
५८१
समानभाव धारण करने वाला हो । आत्मा के अस्तित्व को स्वीकार करता हो । अथवा उपयोग लक्षण वाले, असंख्यात प्रदेशी, प्राप्त शरीर के अनुसार संकोच विस्तार स्वभाव वाले, अपने किये कर्मके फल को भोगने वाले प्रत्येक शरीर और साधारण शरीर आदि रूप से रहे हुए, द्रव्य और पर्याय की अपेक्षा से नित्यता, अनित्यता आदि अनन्तधर्मो से युक्त आत्मा के बाद अर्थात् सिद्धान्त को प्राप्त हो । जीव अजीब आदि समस्त पदार्थों के स्वरूप का ज्ञाता है। । उपर्युक्त द्रव्य और भाष रूप दोनों प्रकार के स्रोतों को बंध कर देने वाला हो । आदर सत्कार वस्त्रादि के लाभ का अर्थी न हे।, किन्तु न चारित्र धर्म का अभिलाषी
આત્માના અસ્તિત્વને સ્વીકાર કરવાવાળા હાય, અથવા ઉપયોગ લક્ષણવાળા, અસખ્યાત પ્રદેશી, પ્રાપ્ત શરીર પ્રમાણે સકાચ વિસ્તાર સ્વભાવવાળા, પાતે કરેલા કર્મના ફળને ભેગા વાળા પ્રત્યેક શરીર અને સાધારણ શરીર વિગેરે રૂપથી રહેલા, દ્રવ્ય અને પર્યાયની અપેક્ષાથી નિત્યતા, અનિત્યતા વિગેરે અનત ધર્મોથી યુક્ત આત્માના વાદ-સિદ્ધાંતને પ્રાપ્ત થયેલ હોય જીવ અજીવ વિગેરે સઘળા પદાર્થોના સ્વરૂપને જાશુનાર હાય, ઉપર કહેલ દ્રવ્ય અને ભાવરૂપ અને પ્રકારના સ્રોતાને બધ કરવાવાળા હોય આદર સત્કાર મને વસ્ત્ર વિગેરેના લાભની ઈચ્છાવાળા ન ઢાય, પરંતુ શ્રુતચારિત્ર ધમની અભિલાષા- ઇચ્છાવાળા હાય, અર્થાત્ જે આદર અને સત્કાર માટે ક્રિયા
श्री सूत्र तांग सूत्र : 3