________________
४८६
___ सूत्रकृताङ्गसूत्रे टीका:-यो महापुरुषः 'दसणावरणतए' दर्शनावरणान्तकः-दर्शनावरणीय कर्मक्षपकः दर्शनावरणस्य मध्यपदग्रहणे पूर्वापरपदग्रहणात् ज्ञानावरणीयदर्शना वरणीयान्तरायमोहनीयरूपघातिकर्मचतुष्टयस्य अन्तकः क्षपकः, अतएव 'ताई' बायी सदुपदेशदानेन प्राणिनां संसारोत्तारकत्वाद् रक्षका, यद्वा 'तायी' इति छाया, तत्र तय धातोर्गत्यर्थत्वेन ज्ञानार्थत्वात् तयनं तायः, स विद्यते यस्यासौ तायी सम्यग्ज्ञानवान् , अतएव 'णायओ' झायकः उत्पादव्ययध्रौव्यात्मकपदार्थजातस्य द्रव्यक्षेत्रकालभावतो द्रव्यपर्यायस्वरूपतो वा ज्ञाता, यद्वा 'णायओ' इति नायकः यथावस्थितस्वरूपमरूपकत्वेन प्रणेता, एतादृशः सः 'जमतीय यदतीतम् अतीतकालजातम् , भूतकालिकमित्यर्थः यत् 'पडुप्पन्न' प्रत्युत्पन्नं वर्तमाने जायमानं वर्तमानकालिकमित्यर्थः, यच्च 'आगमिस्स' आगमिष्यत्-अनागतकाले भविष्यमाणम् भविष्यत्कालभावि इत्यर्थः एवं यत् त्रिकालसंभवं जीवाजीवादि समस्तपदार्थजातं वर्तते तं सत्व' तत्सर्वं 'मन्नई' मन्यते-मनुते-उत्पादादिरूपेण द्रव्य
टीकार्थ-यहां 'दसणादरणतए' इस मध्य के पद को ग्रहण करने ते पहले और पीछे के पदों का ग्रहण हो जाता है। अतः अर्थ यह निकला कि जो ज्ञानावरण, दर्शनावरण, मोहनीय और अन्तराय इन धातिया चारकर्मों का अन्त करने वाला है, और इस कारण जो त्रायी अर्थात् सदुपदेश देकर प्राणियों को संसार से तारने वाला रक्षक है अथवा 'तायी' अर्थात् सम्यग्ज्ञानवान् है, उत्पाद व्यय और ध्रौव्य रूप पदार्थों का द्रव्य क्षेत्र काल भाव से या द्रव्य और पर्याय रूप से ज्ञाता है या यथार्थ वस्तुस्वरूप का प्रतिपादक होने से प्रणेता है, ऐसा पुरुष
-मडियां 'दसणावरणंतर' मा मध्यना ५६ ने । ४२पाथी પહેલા ના અને પછીના પદે નું ગ્રહણ પણ થઈ જાય છે. તેથી તેના અર્થ એ થશે કે-જે જ્ઞાનાવરણ, દર્શનાવરણ, મેહનીય, અને અંતરાય આ ચાર ઘાતિયા કર્મો નો અંત કરવાવાળા છે, અને એ કારણે જેઓ ત્રાથીરક્ષણ કરવાવાળા છે, અર્થાત્ સદુપદેશ આપીને પ્રાણિને સંસારથી તારવા વાળા રક્ષક છે અથવા “તારૂં અર્થાત્ સમ્યફ જ્ઞાનવાનું છે, ઉત્પાદ, વ્યય અને ધ્રૌવ્ય રૂપ પદાર્થો ના દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ અને ભાવથી અથવા દ્રવ્ય અને પર્યાયરૂપથી જાણનારા છે, અથવા યથાર્થ વસ્તુ સ્વરૂપનું પ્રતિપાદન કરવાવાળા હોવાથી પ્રણેતા છે, એ પુરૂષ ભૂતકાળ સંબંધી, વર્તમાનકાળ સંબંધી
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્રઃ ૩
