________________
४३६
सूत्रकृताङ्गसूत्रे
आचक्षाणः - कथयन् उपदिशन प्रश्नस्योत्तरं ददानः सत्करणीयो भवति (तं) तम् - आचार्य पदेशम् (सोयकारी) - श्रोत्रकारी - श्रोत्रे - कर्णे कर्त्तुं शीलः शिष्यः - आचार्याज्ञापालकः ( पुढो) पृथक् (पवेसे) प्रवेशयेत - स्वान्तःकरणे स्थापयेत् (इमं ) इमम् वक्ष्यमाणम् (केवलियं) कैवलिकम् - केवलज्ञानेन कथितम् (समाहिं ) समाधिम् ( संखा ) संख्याय सम्यग् ज्ञात्वा स्वहृदये धारयेत् ॥ १५ ॥
टीका - गुरुकुलनिवासिनां विनेयानां विनयविधिमाह - 'काले' इत्यादि । 'काले' कालेन प्रष्टव्यकालं ज्ञात्वा 'पयामु' प्रजासु प्रकर्षेण जायन्ते - उत्पत्ति पदवीमासादयन्तीति प्रजाः - जीवाः । तादृशजीवविषये 'पुच्छे' पृच्छेत् प्रश्नं कुर्यात्, कं पृच्छेत् तत्राह - 'समियं' समितम् सम्यग्ज्ञानयुक्तम् आचार्यम्, जीवादिविषयकं प्रश्नं कुर्यात् । ततः 'आइक्खमाणो' आचक्षाण:- प्रश्नोत्तरं ददत् आचायदिः शुश्रूषायोग्यो भवति । किं कथयन् तत्राह - 'दवियस्स' द्रव्यस्य मोक्षगमनयोग्यभव्यस्य वीतराजस्य वा 'वित्तं' वृत्तम् - अनुष्ठानमागमं संयमं वा, ज्ञानं वीतराग का वृत्त याने संयमानुष्ठान का या आगम का उपदेश देने वाला और प्रश्नों का उत्तर देने वाला गुरु सत्कार करने योग्य होता है । इसलिये आचार्य के उपदेश का ग्रहण करने वाला शिष्य आचार्य की आज्ञा पालक होकर आचार्योपदेश को अपने हृदय में स्थापित करे और केवलज्ञान के द्वारा प्रतिपादित वक्ष्यमाण समाधि को सम्यक् प्रकार से जान कर आत्मा में धारण करे || १५ ||
टीकार्थ - गुरुकुलवासी विनेयो ( शिष्यों) की चिनय विधि कहते है । प्रश्न करने का योग्य अवसर जान कर जीवों के विषय में आचार्य से प्रश्न पूछे। प्रश्नों का उत्तर देने वाले आचार्य आदि शुश्रूषा के योग्य યેાગ્ય દાય છે. તેથી કહેવામાં આવે છે કે-ભવ્ય દ્રવ્ય અર્થાત મેક્ષ ગમન ગ્રામ્ય અથવા વીતરાગના વૃત્તાંત અર્થાત્ સંયમાનુષ્ઠાનના ઉપદેશ આપવાવાળા અને પ્રશ્નોના ઉત્તર આપવાવાળા ગુરૂ સત્કાર કરવાને ચાગ્ય હાય છે. તેથી આચાય ના ઉપદેશને ગ્રહણ કરવા વાળા શિષ્ય આચાય ની આજ્ઞાનુ પાલન કરનાર બનીને આચાર્યના ઉપદેશને પાતાના હૃદયમાં સ્થાપિત કરે અને કેવળજ્ઞાન દ્વારા પ્રતિપાદિત વક્ષ્યમાણુ સમાધિને સારી રીતે જાણીને આત્મામાં ધારણ કરે. ૫૧૫૫ા
ટીકા”—ગુરૂકુળમાં રહેવાવાળા વિનય (શિષ્ય) ની વિનયવિધિ કહે. વામાં આવે છે.-પ્રશ્ન કરવાને ચાગ્ય અવસર સમજીને જીવાના સમધમાં આચાર્યને પ્રશ્ન પૂછે. પ્રશ્નોના ઉત્તર આપવાવાળા આચાર્ચ વિગેરે સેવા કર
श्री सूत्र तांग सूत्र : 3
