________________
४२४
सूत्रकृताङ्गसूत्रे नोदनाकृतं परमोपकार सम्यगात्मनि उपनयति। तथा अहमनेन परमोपकारिणा संसारसागरादुत्तारितः ततो मयाऽस्य विनयादिभि सत्कारो विधेयः । ___ यथा मार्गभ्रष्टो मागौंपदेशक सविशेष सम्मानयति, तथा साधुना सन्मार्गोंपदर्शकस्य सम्मानादि कर्तव्यम् । अस्मिन्नर्थे बहवो दृष्टान्ताः सन्ति, तद्यथा
'गेहंमि अग्गिजालाउलंमि जहणाम डज्झमाणमि ।
जो बोहेइ सुवंतं, सो तस्स जणो परमबंधू' ॥१॥ छाया-गृहेऽग्निज्वालाकुले यथानाम दह्यमाने ।
यो बोधयति सुप्तं स तस्य जनस्य परमबान्धवः । १॥ यथा वा विषसंपृक्तभोजनकर्तारं कश्चित्पुरुष कश्चित् तादृशभोजनान्निवारयेत सतस्य परमवन्धुरिति ॥११॥ स्थापित करे। सोचे कि इस परमोपकारी महाभाग ने मुझे संसार सागर से तार दिया है। अतएव मुझे इसका (यदि वह साघु है तो) विनय आदि सत्कार करना चाहिए।
भावार्थ यह है कि जैसे मार्ग भ्रष्ट पुरुष मार्ग बतलाने वाले का विशेष रूपसे आदर करता है। उसी प्रकार असदाचरण में प्रवृत्त साधु को सत्पथ पर लानेवाले आदर सत्कार सम्मान करना चाहिए। इस विषय में बहुत से दृष्टान्त हैं। यथा-'गेहंमि अग्गिजाला' इत्यादि। ___'घर में आग लग गई हो और वह घर ज्वालाओं से व्याप्त हो गया हो, ऐसे अवसर पर जो दयाल पुरुष उस घर के भीतर सोये पुरुष को जगा देता है, वह उसका परमबन्धु है।' તે વિચારે કે-આ પરમ ઉપકારી મહાભાગે મને સંસાર સાગરથી તારી દીધો છે, તેથી જ મને તેને (જે તે સાધુ હોય તે) અભ્યસ્થાન અને વિનય નમ્રભાવ વિગેરેથી સત્કાર કરવા જોઈએ.
કહેવાને ભાવાર્થ એ છે કે–જેમ માર્ગ ભૂલેલ પુરૂષ માર્ગ બતાવવા વાળાને વિશેષ પ્રકારથી આદર કરે છે, એ જ પ્રમાણે અસદુ આચરણમાં પ્રવૃત્ત થયેલા સાધુએ સન્માર્ગ પર લાવવાળાને મધુરવચનાદિ દ્વારા माह२ ४२वो नये. या विषयमा ५॥ ॥ दृष्टान्तो छ. अभ-गेहंमि अग्गिजाला' त्यादि
ઘરમાં આગ લાગી ગઈ હોય, અને તે ઘર જવાલાએથી વ્યાપ્ત થઈ ગયું હોય, એવા અવસરે રે દયાળુ પુરૂષ તે ઘરની અંદર સૂતેલા પુરૂષને જગાડી દે છે, તે તેને શ્રેષ્ઠ બંધુ કહેવાય છે.
श्री सूत्रतांग सूत्र : 3
