________________
सूत्रकृताङ्गसूत्रे टीका-उत्तरगुणमधिकृत्य शास्त्रकारो ब्रूते-उद्गमोत्पादनेषणादिदोषैः 'सुद्ध' शुद्ध-निर्दोषे इति यावत् आहारजाते 'सिया' स्यात्-कदाचित् 'जाए' जातेमाप्ते पिण्डे सति रागद्वेषाम्म रमाहारम् ‘न दूसएज्जा' नैव दूषयेत् । तदुक्तम्-'बायाली से सणसं झडंमि, गइणमि जीवा ! न हु छलिओ।
इहि जइन छलिज्मसि भुंनंतो रागदोसे हि ॥१॥ छाया-द्विचत्वारिंशदेषणादोपसङ्कटे, गहने जीव ! नैव छलितः।
इदानीं यदि न छल्यसे भुञ्जन रागद्वेषाभ्यां तदा सफलं तत् ॥१॥ हे जीव ! द्विचत्वारिंशद् दोषाख्यगहने सङ्कटे त्वं न छलिसः परन्तु इदानी-भोजनसमये यदि रागद्वेषाभ्यं न छल्पसे तदा तव सर्व सफलमिति भावः। अतः
टीकार्थ--शास्त्रकार अब उत्तरगुणों के विषय में कहते है। उद्गम, उत्पादना और एषणा आदि के दोषों से रहित निर्दोष आहार कदाचित् प्राप्त होने पर उस आहार को राग द्वेष से दूषित न करे। कहा भी है-'बायालीस' इत्यादि ।
'हे जीव ! बयालीस (१६ उनम संबंधी १६ उत्पादना संबंधी और १० एषणा संबंधी) दोषों से तू नहीं छला गया, किन्तु अब भोजन के समय यदि राग द्वेष के द्वारा न छला गया तो सब सफल है । तात्पर्य यह है कि समस्त दोषों से रहित आहार मंडल के पांच दोष नहीं निवारण करने से राग चा द्वेष की भावना के साथ उस आहार का उपभोग किया तो निर्दोष आहार का लाभ भी वृथा होगयो, क्यों कि अन्ततः रागद्वेष के द्वारा आत्मा मलिन हो गया, और चरित्र में मली
ટીકાર્ય—હવે શાસ્ત્રકાર ઉત્તર ગુણોના સંબંધમાં કહે છે. ઉદ્ગમ ઉત્પા દના, અને એષણ વિગેરેના દોષોથી રહિત નિર્દોષ આહાર કદાચ પ્રાપ્ત थाय त्यारे ते मारने रागद्वेषथी होष पाजन रे ४५ छ -'बायालीस' त्यादि
હે જીવ ૪૨ બેંતાલીસ (૧૬ ઉદ્ગમ સંબંધી ૧૬ ઉત્પાદન સંબંધી અને ૧૦ દસ એષણ સંબંધી) આવા દેથી તું ન છેતરા પણ હવે આહારના સમયે અત્યંત રાગદ્વેષથી તુ ન છેતરાય તે સઘળું સફળ થાય. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે-સઘળા દેથી રહિત આહારમંડલના પાંચ દેનું નિવારણ ન કરવાથી. રાગ અથવા ઢષની ભાવના સાથે જે એ આહાર ગ્રહણ કર્યો હોય તો નિર્દોષ આહારને લાભ પણ ફેગટ થઈ જાય. કેમકે-છેવટ સુધી રાગ દ્વેષ દ્વારા આત્મા મલિન થઈ ગયો અને ચારિત્રમાં મલિનપણું આવી જ ગયું તેથી નિર્દોષ આહારનું
श्रीसूत्रतांगसूत्र : 3
